ပညာေရး ပညာေရး ပညာေရး

တုိင္းတုိင္းျပည္တျပည္မွာ ႏုိင္ငံသားေတြအတြင္း ဒီမုိကေရစီလည္း တည္ေဆာက္၊ လြတ္လပ္ျခင္းကိုခံစား၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ လည္း တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာဖို႔ အတြက္လူတုိင္းမွာ ဆႏၵရိွၾကတယ္။ အဲတာေတြအတြက္ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရိွဖို႔ ကလည္း မျဖစ္မေန လိုအပ္တယ္။ အဲသလို ေျပာင္းလဲလာတာေတြ၊ တည္ေဆာက္လာတာေတြ ခုိင္မာလာဖို႔၊ က်င့္သားရ လာဖို႔ကလည္း တဖက္မွာ လုိလာျပန္တယ္။ တစတစနဲ႔ ဒီမိုကေရစီရဲ့ က်င့္စဥ္၊ လြတ္လပ္မႈတန္ဖိုး၊ တရားဥေပဒစိုးမိုးမႈ အသားက်ျခင္းတို႔ အေကာင္အထည္ ေပၚလာဖို႔အတြက္ အစပ်ဳိးတဲ့ေနရာ၊ ဂိတ္ဆံုးရတဲ့ေနရာ၊ လက္ညိဳးထိုးျပရမယ့္ ေနရာကေတာ့ ကေတာ့ ပညာေရးစနစ္ပါပဲ။ ကေလးဘဝကေန တကၠသိုလ္ပညာေရးအထိ ေက်ာင္းသားေတြ ေလ့လာ၊ ဆည္းပူး၊ မွတ္သား၊ မ်ဳိျခရမယ့္ ပညာေရးစနစ္ ေကာင္းရင္ေကာင္းသလို တုိင္းျပည္ တုိးတက္မႈ ျမန္ဆန္ပါတယ္။ ပညာေရး စနစ္က မူမမွန္ရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တိုးတက္ဖို႔လည္း မူမွန္ေလ့မရိွဘူး။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တိုးတက္တာ မူမမွန္ရင္ က်ေနာ္တို႔ ေျပာေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အုတ္ျမစ္ ခုိင္မာေရးဟာလည္း မူမွန္ဖို႔ ခက္ခဲလိမ့္မယ္။

အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ပညာေရးစနစ္ တည္ရိွမႈဟာ အလြန္ကို စိတ္ပ်က္ဖြယ္ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနတယ္။ လူငယ္လူရြယ္ေတြ ပညာကို အေျခခံၿပီး ဘဝရွင္သန္ တိုးတက္ဖို႔ဆိုတာ ဂ်ဳိနဲ႔လားလို႔ေတာင္ ေမးရမလို ျဖစ္ေနတယ္။ တက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္ဆိုတာကလည္း ႏုိင္ငံတကာကၾကည့္ရင္ ျမင္သာတဲ့ အေပၚယံႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေလာက္ပဲ လုပ္ဖို႔ အားသန္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ပညာေရးကို ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ဘယ္လိုဘယ္ပံု တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ မယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ခုိင္ခုိင္မာမာ အခ်က္နဲ႔ အလက္နဲ႔ ေျပာတာကို မေတြ႔ေသးဖူး။ လႊတ္ေတာ္အတြင္းက အမတ္ဆိုတာေတြ လည္း မေရာင္ရာဆီလူးတာေတြေတာ့ ျငင္းၾကခံုၾကတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း တင္ျပတဲ့သူ အခု အထိ တေယာက္မွ မေတြ႔ေသးဖူး။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ လူေတြေျပာလြန္းလို႔ ထင္ပါရဲ့၊ လတ္တေလာမွာ လႊတ္ေတာ္ က ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ တိုးျမႇင့္လုိက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အသံုးစရိတ္ ဘတ္ဂ်က္ခ် ေပးတာနဲ႔ ယွဥ္လုိက္ရင္ ဘာမွ မျဖစ္ေလာက္ တာကို ျမင္ရတယ္။ သမၼတအေျပာအရေတာ့ အင္အားႀကီးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက ဗိုလ္မက်ႏုိင္ေအာင္ ေခတ္မီ တပ္မေတာ္တရပ္ ထူေထာင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ တေလာေလးက ေျပာေသးတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေမးခ်င္တာက ျမန္မာတပ္ ေခတ္မီေတာ့ေကာ တရုတ္တို႔ အိႏိၵယတို႔လို စူပါပါဝါေတြနဲ႔ ေတ့ေတ့ဆုိင္ဆုိင္ တုိက္ၾကေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ဖက္က ႏုိင္မွာမို႔လို႔လား။ ကေလးစစ္သားေတြနဲ႔ ဖြဲ႔ထားတဲ့ စစ္တပ္၊ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ေအာက္ဆံုးမွာ ေရာက္ေနတဲ့စစ္တပ္၊ အလြန္အကၽြံ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈနဲ႔ အသားက်ေနတဲ့ စစ္တပ္ကို ဘယ္လိုမ်ား ေခတ္မီေအာင္ လုပ္မလဲ။ ပုိးသာကုန္ ေမာင္ပံုေစာင္းမတတ္ ဆိုတာပဲ ျဖစ္မွာေပါ့။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ဂ်ာေအးသူ႔အေမရုိက္ပါလို႔ ဇတ္လမ္းကလည္း တဖက္မွာ ရိွေနေသးတယ္။ ဘာဇာတ္လမ္းလဲ ဆိုေတာ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ဆိုတဲ့ဇတ္လမ္းပါ။ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ တိုးျမွင့္တာကလည္း မျဖစ္စေလာက္၊ မိဘေတြကလည္း ဆင္းရဲဆိုတဲ့ အေျခအေနမွာ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက ဆက္ၿပီး မ်ားေန ဦးမယ္ဆိုတာ မွန္းလို႔ရတယ္။ အစိုးရသစ္ရဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒထဲမွာ အထက္တန္းအဆင့္အထိ ကေလးေတြဟာ မျဖစ္မေန အခမဲ့ ပညာသင္ၾကားခြင့္ ရိွရမယ္လို႔ ျပဌာန္းထားတာ မေတြ႔ရေသးဘူး။ ဒီလိုမ်ဳိးျပဌာန္းခ်က္ကို အိႏိၵယႏုိင္ငံရဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒထဲမွာ ေတြ႔ရတယ္။ ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက သူတို႔အိတ္ထဲက ပုိက္ဆံနဲ႔ စုိက္သင္ေပးရမွာစိုးလို႔ အဲသည့္အခ်က္ကို ခ်န္ထားခဲ့တာလားဆိုတာ ေမးစရာျဖစ္ လာတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာဆိုရင္လည္း ေက်းလက္အစြန္အဖ်ား အထိ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြ ရိွတယ္။ အဲတာအျပင္ ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ ကာယဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အတြက္ ေန႔တုိင္းေတာင္ ႏြားႏုိ႔အခမဲ့ တုိက္ေသးတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာက မူလတန္းကေန တကၠသိုလ္အထိ အစိုးရခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ပညာေရးစနစ္သာ ျဖစ္တယ္။ ပညာေရးစနစ္ ဟာ မလြတ္လပ္ပါဘူး။ အရည္အေသြးလည္း ညံ့ဖ်င္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပုိက္ဆံုရိွတဲ့ မိဘေတြတခ်ဳိ႔က အလယ္တန္း ေလာက္ ကတည္းက သားသမီးေတြကို စကၤာပူမွာ ေက်ာင္းသြားထားတာမ်ဳိး ရိွလာတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ား ေက်ာင္းသား ေတြကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ တကၠသိုလ္အဆင့္ၿပီးရင္ ထုိင္း၊ စကၤာပူ စတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ ဆက္တက္ၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္က ဘဲြ႔လြန္၊ ပါရဂူ ဆိုတဲ့ ဘြဲ႔ေတြက သံုးစားလို႔မရဖူးဆိုတာ သိေနတာကိုး။ သည့္ထက္ ပိုတတ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကေတာ့ အေနာက္ ႏုိင္ငံေတြမွာ ဆက္ၿပီး ပညာသင္ၾကတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မိဘေတြဟာ အခုလို ေခတ္ပ်က္ႀကီးထဲမွာေတာင္ သားသမီး ေတြကို စီးပြားေရးထဲ ခ်က္ျခင္းဆြဲမသြင္းဘဲ ပညာေရးကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ အားေပးေနတယ္ဆိုတာ ျမင္ႏုိင္တယ္။ ေျပာရရင္ ကိုယ့္သားသမီးကို တကၠသိုလ္အဆင့္မွာ ရိွသမွ်အတန္းကုန္ေအာင္အထိ ပညာသင္ေစလိုတယ္။ ဆိုလိုတာက ျမန္မာ မိဘေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္တုိင္း ပညာေရးအေရးႀကီးတယ္ ဆိုတာကို နားလည္တယ္။ နားမလည္တာက အုပ္စိုးသူ အစိုးရ ျဖစ္ေနတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြဟာ ဒို႔တုိင္းျပည္က ပညာေရးစနစ္ကိုလည္း တခ်ိန္တုန္းကလို ျပန္ဦးေမာ့လာေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ေဒါင္းတင္ေမာင္းတင္ စိတ္ဓာတ္မ်ဳိး မရိွတာျမင္ရျပန္တယ္။ မရိွတာကလည္း သူတို႔ကိုယ္တုိင္က ပညာ ေကာင္းေကာင္း မတတ္လို႔ ျဖစ္ရတာဆိုတာ ျမင္သာတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံျခား တုိက္ရုိက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ျမန္မာ ျပည္ထဲလာေအာင္ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ဆြဲေဆာင္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပညာေရးကို ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံလိုတဲ့ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေတြကို ဆြဲေဆာင္ဖို႔ေတာ့ ေမ့ေနဟန္ရိွတယ္။ အကယ္၍ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုတဲ့ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြရိွရင္ သူတို႔ကိုေတာင္ ပိုၿပီး ဦးစားေပးသင့္တယ္။ စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြ မရႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရး မ်ဳိး ေတြကိုေတာင္ ေပးသင့္တယ္။ ႏုိင္ငံသား ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံ သူေတြထဲကလည္း ပညာေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ကိုလည္း အထူးဦးစားေပးရမယ့္ စာရင္းထဲမွာ ထည့္ထား သင့္တယ္။

ပညာေရး ဦးေမာ့လာဖို႔ဆိုတာ ေျပာတဲ့ေနရာမွာ တိုးတက္ေခတ္မီၿပီးသား အေနာက္ႏုိင္ငံေတြကို နမူနာအျဖစ္ မေျပာလိုပါဘူး။ နီးနီးနားနား ထုိင္းႏုိင္ငံ ကိုပဲ လက္ညိဳးထိုးၿပီး ဥပမာ ျပလိုတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ အစိုးရပုိင္ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြ ရိွသလို၊ အစိုးရမပုိင္တဲ့ ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြလည္း အမ်ားအျပား ရိွတယ္။ အစိုးရကမပုိင္တဲ့ တသီးပုဂၢလ ေက်ာင္းေတြ၊ တကၠသိုလ္ေတြဟာ သူတို႔မူနဲ႔ သူတို႔ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ ေရးဆြဲၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ၾကားတယ္။ အစိုးရက အလြန္အကြ်ံ ျပဌာန္းတာမ်ဳိးေတြ မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ၾကည္ကြပ္ကဲတာေလာက္ပဲ လုပ္တယ္။ ဟိုဟာထည့္မသင္ရ ဒီဟာထဲ့မသင္ရ ဆိုတဲ့ အလုပ္မ်ဳိးကို ဝင္စြက္ဖက္တာမ်ဳိး မရိွဘူး။ ေနာက္တခ်က္က ပညာရွင္ လြတ္လပ္ခြင့္ Academic freedom အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ ဥပမာ ေျပာရရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ အတြင္း ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အစိုးရ အဆက္ဆက္ အတြင္းမွာ မူမမွန္တာမ်ုဳိး လုပ္တာေတြ႔ရင္ တကၠသိုလ္ ပညာရွင္ေတြက မညႇာမတာ ေဝဖန္ေထာက္ျပတယ္။ အဲသလိုေဝဖန္လို႔ ပညာရွင္ေတြ၊ ပါေမာကၡေတြကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာမ်ဳိး တခါမွ မၾကားမိဘူး။ အေမရိကန္အပါအဝင္ အေနာက္ ဥေရာပ ႏုိင္ငံေတြေလာက္ ဒီမိုကေရစီ မရင့္သန္ေသးေပမယ့္ ထုိင္းႏုိင္ငံက ပညာရွင္ ေတြဟာ အေတာ္ႀကီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆို၊ သင္ၾကား၊ ေရးသား၊ ေဝဖန္ခြင့္ေတြ ရိွေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။

ဒီလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ ပညာေရးကို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးထားတာ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ အေတာ္ေလးၾကာခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ဘယ္ကိုပဲ ၾကည့္လုိက္ၾကည့္လုိက္ အစိုးရနဲ႔ကို မလြတ္ႏုိင္ဖူး။ စုိက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္ ဆိုတာလည္း အစိုးရေအာက္မွာ၊ စက္မႈတကၠသိုလ္ဆိုတာလည္း အစိုးရေအာက္မွာ၊ ေဆးတကၠသိုလ္ဆိုတာလည္း အစိုးရပုိင္ေက်ာင္း၊ တသီးပုဂၢလပုိင္တဲ့ တကၠသိုလ္အဆင့္ ေက်ာင္းဆိုတာ ျမန္မာျပည္မွာ လံုးဝမရိွေသး။ အားလံုးကို အစိုးရက ပုိင္တယ္ ဆိုမွေတာ့ အစိုးရေပၚလစီ ေအာက္မွာပဲ ေနၾကရေတာ့တာေပါ့။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲသည့္ တကၠသိုလ္ေတြဟာ အဖ်င္း အေမွာ္ ေလးေတြကိုပဲ ေမြးထုတ္တဲ့ ေက်ာင္းႀကီးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ သည့္ထက္မပိုဖူး။ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးမဟုတ္ဘဲ မူလတန္း အဆင့္ကတဲက ခ်ဳပ္ကုိင္ကြပ္ကဲတဲ့ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုး၊ လြတ္လပ္မႈတန္ဖိုးနဲ႔ တရားဥေပဒ စိုးမိုးမႈ စတာေတြကို တကၠသိုလ္အဆင့္ ေရာက္တဲ့အထိ ေက်ာင္းသားေတြ မသိၾကေတာ့သလို မိမိအခြင့္ အေရးကို မိမိရဖို႔ ေတာင္းဆိုရမယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ဳိးလည္း ငုပ္လွ်ဳိးသြားတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္လာခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ရိွခဲ့ၿပီ။

လူၾကားေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲရိွရိွ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ မျမင္ရေသးဖူးဆိုရင္ ဒီအစိုးရဟာ လိမ္ေနတယ္လို႔ပဲ ေျပာလိုတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြကို မ်က္ေစ့ဖြင့္မေပးတဲ့ ပညာေရးစနစ္မွန္သမွ် ေကာင္းတယ္လို႔ မခ်ီးက်ဴးႏုိင္ဘူး။ ဒါေတြကိုျမင္လို႔ စကၤာပူမွာ ေနတဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ၾကည္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အဆင့္ျမင့္ တသီးပုဂၢလ တကၠသိုလ္တခု ထူေထာင္ဖို႔ တခ်ိန္က ႀကိဳးပမ္းခဲ့ဖူးတယ္။ အဲသည္တုန္းက ခင္ညႊန္႔မိုးေကာင္းေနတဲ့ ကာလေပါ့။ ခင္ညႊန္႔က ႏုိင္ငံေရးမပါရင္ ၿပီးေရာ ဆရာႀကီး လုပ္ခ်င္တာလုပ္ပါ က်ေနာ္ကူညီပါ့မယ္လို႔ ေျပာခဲ့တယ္။ ဆရာဦးခင္ေမာင္ၾကည္က အစိုးရပုိင္ မဟုတ္တဲ့ တကၠသိုလ္တခု ထူေထာင္ျခင္တယ္လို႔ ေျပာအၿပီး၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ ခင္ညႊန္႔သာ အလုပ္ျပဳတ္လို႔ အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်သြားတယ္။ အေျဖျပန္မလာေတာ့ဖူး။ စစ္ဗိုလ္ေတြဟာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္း ဆိုရင္ တီကိုဆားနဲ႔တို႔သလိုပဲ။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ပညာေရးစနစ္က တေလွ်ာက္လံုး မေကာင္းခဲ့ေတာ့ လူငယ္ေတြဟာ သူတို႔ဆည္းပူးခ်င္တာ သင္ခ်င္တာေတြကို မေလ့လာႏုိင္ခဲ့ဖူး။ ဒီကြက္လပ္ကို အန္ဂ်ီအိုေတြ၊ အန္ဂ်ီအိုဆန္တဲ့ ပညာေရးအဖြဲ႔ေတြက သင္တန္း ေတြနဲ႔ ျဖည့္ဆီးေပးေနတာ အခုျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ျမင္ေနရတယ္။ နယ္စပ္မွာလည္း အလားတူ ေတြ႔ရတယ္။ ဘာဘဲေျပာေျပာ ပညာရတာေပါ့။ သို႔ေပမယ့္ ဒါကလည္း မျပည့္စံုေသးဖူး။ ေနာက္ဆက္တြဲ ေဘးထြက္ျပႆနာ ေတြကုိလည္း ဆက္ၿပီး ေတြ႔ရတယ္။ သင္တန္းေတြကလည္း အမ်ဳိးအစား စံုလွတယ္။ ဘယ္လိုသင္တန္းမ်ဳိးေတြလည္း ဆိုေတာ့ ဂလိုဘယ္ လုိက္ေဇးရွင္း၊ ေခါင္းေဆာင္မႈအတတ္ပညာ၊ ပဋိကၡေျဖရွင္းေရး၊ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ အက်ဳိးအျမတ္၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လြတ္လပ္မႈ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္မ်ားနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး၊ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး၊ ကေလးအခြင့္အေရး၊ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရး၊ ေျမျမဳပ္မိုင္းမ်ား အႏၱရာယ္၊ ကေလးစစ္သားျပႆနာ၊ လူကုန္ကူးျခင္းတားဆီးေရး၊ ေရႊ႔ေျပာင္း လုပ္သားမ်ားကိစၥ၊ မဲေခါင္ျမစ္ဝွမ္းႏုိင္ငံမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္၍ ေကာင္းကြက္ဆိုးကြက္၊ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး၊ မိုးေခါင္ေရရွားျခင္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ား အစရိွတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ရိွပါေသးတယ္။ မ်ားလြန္းလို႔ထည့္မေရး ႏုိင္ေတာ့ပါ။

ဒီလိုသင္တန္းမ်ဳိးေတြက ေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ ရက္တိုသင္တန္းေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဗဟုသုတ ရတာကလြဲလို႔ အမွန္တကယ္ ကြ်မ္းက်င္သူလည္း ျဖစ္မလာႏုိင္ဖူး။ တခ်ဳိ႔လူငယ္ေတြဟာ အထက္က တင္ျပထားတဲ့ သင္တန္း အေတာ္မ်ားမ်ားကို တက္ဖူးၿပီး ကိစၥရပ္အကုန္လံုးကို သိသလိုလို ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ႔ရျပန္တယ္။ ဘာသာရပ္တုိင္းလိုလို သူတို႔မသိတာမရိွ ဆိုသလို ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တကယ္ ကြင္းဆင္းၿပီး လုပ္ခုိင္းေတာ့ ကြ်မ္းကြ်မ္း က်င္က်င္ မလုပ္တတ္ မကုိင္တတ္ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ႔ရျပန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင္တန္းေတြဟာ ဗဟုသုတေတြနဲ႔ အျမင္တခ်ဳိ႔ကို ျဖန္႔ေဝေပးႏုိင္ေပမယ့္ တဖက္မွာၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း Decent education ေကာင္းမြန္စနစ္က်တဲ့ ပညာေရးမဟုတ္ျပန္ဘူး။ ၾကားျဖတ္ၿပီးေပးရတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိး ျဖစ္ေနတာကိုး။ ဒီေတာ့ ျပန္ေကာက္ရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ့္တို႔ တုိင္းျပည္ဟာ ေကာင္းမြန္ စနစ္က်တဲ့ ပညာေရးနဲ႔ ေဝးေနတာ ၾကာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ စနစ္က်ၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရး လမ္းေၾကာင္းေပၚ မေရာက္ႏုိင္ေသးဖူး၊ မတည္ေဆာက္ႏုိင္ ေသးဖူးဆိုရင္ သူမ်ားထက္ ေနာက္က်ေနပါ လိမ့္ဦးမယ္။ ပညာေရးကို ဦးစားေပးဖို႔ တုိက္တြန္းလိုတယ္။

ေဇာ္မင္း
၁၄ ရက္၊ ေဖေဖၚဝါရီလ၊ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္။