၁ ၉၉၄ ၾသဂုတ္လထဲတြင္ ေကအန္ယူတို႔၏ ဌာနာခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ မာနယ္ပေလာ၌ အနာဂတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအတြက္ ညီလာခံႀကီး တခု က်င္းပခဲ့သည္။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား စံုစံုညီညီ တက္ေရာက္ ၾကသည္။ လက္နက္မကုိင္သည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပရိွ တုိင္းရင္းသားႏွင့္ ျမန္မာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားလည္း ပါဝင္ၾကသည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံအေျခစုိက္ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား အပါအဝင္ အဖြဲ႔အစည္း အႀကီးအေသးေတြလည္း ဖိတ္ၾကားခံရ သည္။ ေတာတြင္း၌လည္း ထိုအခ်ိန္က ႏွစ္ဖြဲ႔ကြဲေနသည့္ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ဟု လူသိမ်ားသည့္ ေအဘီအက္စ္ ဒီအက္ဖ္ ႏွစ္ဖြဲ႔လံုးလည္း တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အတူ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္ သည့္ ႏုိင္ငံျခားသား ပညာရွင္ တခ်ဳိ႔လည္း ဖိတ္ၾကားခံရ၍ ရိွေနခဲ့သည္။
က်ေနာ္၊ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းႏွင့္ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ တခ်ဳိ႔လည္း ဤဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥေပဒ ညီလာခံတက္ေရာက္ရန္ "ကလလတ"ေဒသ (ကရင္နီျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္း) မွ ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ကိုေအာင္သူၿငိမ္းသည္ ဥကၠ႒ မိုးသီးဇြန္ ဦးေဆာင္သည့္ “ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္” တြင္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ယူေနသည္။ ထိုအခ်ိန္က ႏွစ္ျခမ္း ကြဲေနေသာ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ လံုးပန္းေနေသာ ကာလလည္း ျဖစ္ သည္။ ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေသာအခါ ေဒါက္တာႏုိင္ေအာင္ ဦးေဆာင္ေသာ ဖက္မွ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဦး မွာ ေဒါက္တာျမင့္ခ်ဳိ (ယခုၾသစေတးလွ်) ႏွင့္ ကိုဝင္းႏုိင္ (ယခု အာအက္ဖ္ေအေရဒီယို ဝါရွင္တန္ဒီစီ) တို႔ျဖစ္၍ မိုးသီးဇြန္ ဦးေဆာင္ေသာဖက္မွ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဦးမွာ စာေရးသူက်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းဏီ (မင္းဘူးေက်ာ္ေက်ာ္) တို႔ ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဖြဲ႔ သီးသန္္႔ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးသည့္အခါမ်ား ရိွသလို၊ တပ္ေပါင္းစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တရား သူႀကီးမ်ား သဖြယ္ ေရွ႔မွာထား၍ ေဆြးေႏြးရသည့္ အခါမ်ားလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ရိွခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က တပ္ေပါင္းစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထဲမွ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဖြဲ႔ကို ေတြ႔ဆံုရသည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကေတာ့ ေကအန္ယူမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တာမလာေဘာ၊ ရခုိင္အဖြဲ႔မွ ေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္သည့္ ခုိင္စိုးႏုိင္ေအာင္၊ ရံဖန္ရံခါ မြန္အဖြဲ႔မွ အတြင္းေရးမွဴး ႏုိင္ဟံသာတို႔လည္း ပါရိွသည္။ ဖဒိုမန္းရွာလည္း တခါတရံ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ လာထုိင္တတ္သည္။
အနာဂတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ က်င္းပေနသည့္ ရက္မ်ားအတြင္း က်ေနာ္တို႔ အင္အားစု တခ်ဳိ႔အၾကား ေနာက္ထပ္ ေဆြးေႏြးျဖစ္သည့္ ကိစၥတခုကေတာ့ မာနယ္ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္ အစိုးရလက္တြင္း က်ႏုိင္မက်ႏုိင္ ဆိုသည့္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ မာနယ္ပေလာဌာနခ်ဳပ္ကို အစိုးရတပ္မ်ား ဝုိင္းထားသည္မွာ ၁၉၉၁ ႏွစ္ကုန္ ကတည္းက ျဖစ္သည္။ တုိက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္သည္။ အစိုးရတပ္မွ တရုပ္လုပ္ တုိက္ေလယဥ္မ်ားႏွင့္ ေန႔စဥ္ဆိုသလို တုိက္ခိုက္သည့္ အထိ တိုက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္ခဲ့သည္။ ထိုတုိက္ပြဲမ်ားတြင္ ထြီးပါးဝီက်ဳိးေခၚ ေခြးအိပ္ေတာင္ တုိက္ပြဲသည္ အျပင္းထန္ဆံုးဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ မတ္လထဲတြင္ ေခြးအိပ္ေတာင္ကို အစိုးရတပ္မ်ား သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အေျမာက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ တရက္ကို အလံုးတရာထက္ မနည္း ႏွစ္လသံုးလခန္႔ ဆက္တုိက္ ပစ္ခတ္ခဲ့သည္။ အစိုးရတပ္မွ ကြ်ံၿပီးဝင္လာေသာ ဗိုလ္မွဴး မင္းညဏ္ရိွန္ ဦးစီးသည့္ တပ္ခြဲတခုအား ေက်ာင္းသားတပ္မ်ားႏွင့္ ေကအန္ယူကြန္မင္ဒိုမ်ား ဝုိင္းပတ္ေခ်မႈန္းသည္။ ဗိုလ္မွဴး မင္းညဏ္ရိွန္ တပ္ခြဲမွ ဆြီဒင္ႏုိင္ငံလုပ္ ကားလ္ဂူးစတပ္ဖ္ ေရာ့ကက္ေလာင္ခ်ာ တလက္ ကို ေကအန္ယူ ကြန္မင္ဒိုမ်ားမွ သိမ္းပုိက္ ရရိွခဲ့တာကို မွတ္မိေသးသည္။
ေခြးအိပ္ေတာင္ က်သြားေသာ္လည္း မာနယ္ပေလာသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္မက်ႏုိင္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မာနယ္ ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္၏ တည္ေနရာသည္ က်ယ္ျပန္႔သည္။ သံလြင္ျမစ္ႏွင့္ ေသာင္ရင္းျမစ္ အၾကားမွာတည္ရိွ၍ ဌာနခ်ဳပ္ အေနာက္ဖက္ တေၾကာလံုးကို အလြန္ေရစီးသံသည့္ သံလြင္ျမစ္ႏွင့္ ေဒါနေတာင္တန္းႀကီးက တံတုိင္းသဖြယ္ ကာထား သည္။ အေရွ႔ဖက္ တြင္လည္း ေသာင္ရင္းျမစ္ႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံနယ္နမိတ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းက ကာဆီးထားျပန္သည္။ ဘာႏွင့္ တူသလဲဆိုလွ်င္ အင္းဝၿမိဳ႔ကို ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ ဒုတၳဝတီျမစ္တို႔ ကာရံေပးထားသလိုမ်ဳိး ျဖစ္သည္။
၁၉၉၂ သႀကၤန္ကာလ မတုိင္မီ အစိုးရဖက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္လွက ဦးစီး၍ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ေခြးအိပ္ေတာင္ အစိုးရလက္တြင္း က်သြားေသာ္လည္း အစိုးရတပ္တြင္းမွာ အခက္အခဲမ်ား ဆက္လက္ ရင္ဆုိင္ေနခဲ့ရ၍ ျဖစ္သည္။ မာနယ္ပေလာ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အျခားေသာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားမွလည္း လာေရာက္ကူညီ တုိက္ခုိက္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၁ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၉၂ ဧၿပီလအထိ အစိုးဖက္မွ ဒဏ္ရာရ က်ဆံုးသူေပါင္း သံုးေထာင္ခန္႔ ရိွခဲ့သည္။ ေခြးအိပ္ေတာင္တခုသာ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ မာနယ္ပေလာ တခုလံုးကို သိမ္းပုိက္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ေနာက္ထပ္ရင္းရမည့္ တပ္အင္အားကား သည့္ထက္မက မ်ားျပားသည္ကို တြက္ခ်က္ႏုိင္သည္။ တခ်ိန္ထဲမွာလည္း အစိုးရ စစ္ေၾကာင္းမ်ားမွ တပ္ေျပးမ်ားကလည္း မနည္းလွ။ တပ္မ်ားအတြင္း စိတ္ဓာတ္ေရးရာအရ တစံုတရာ က်ဆင္းေနသည္ကို ျပန္လည္ ဆယ္မရန္ အစိုးရဖက္မွ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေၾကာင္း ေၾကညာသည္ဟု ယူဆရသည္။ အခ်ိန္ဝယ္သည့္ သေဘာ မ်ဳိး ျဖစ္သည္။
မာလယ္ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္ အစိုးရလက္တြင္း က်သြားႏုိင္သလား ဆိုတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ကို ျပန္သြားပါမည္။ အယူအဆ ကလည္း အမ်ဳိးစံုလွသည္။ တခ်ဳိ႔က ဒီလိုတြက္သည္။ အစိုးရသည္ မာနယ္ပေလာကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မဆို ရေအာင္ တုိက္ယူႏုိင္သည္။ ေရွ႔တန္းနယ္ေျမအတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲ လုိက္ျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရးအရ ဆက္ကစားလိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ တပ္ကိုအားေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ဆက္ထိန္းရန္အတြက္ ရန္သူရိွေနေသးသည္ ဆိုတာကို ျပသဖို႔လိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မာနယ္ပေလာကို အၿပီးမသိမ္းဘဲ အသက္ရႈေပါက္ ေပးထားသည္ဟု ျမင္သည့္သူမ်ားလည္း ရိွသည္။ တခ်ဳိ႔ ကေတာ့ ဆက္လက္ ရင္ဆုိင္ရမည့္ ႏုိင္ငံတကာဖိအားကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ အပစ္ရပ္လုိက္သည္ဟု ထင္ျမင္ခ်က္ေပးၾက သည္။ မာနယ္ပေလာကို အၿပီးသိမ္းယူဖို႔ဆိုလွ်င္ အစိုးရဖက္မွ အနည္းဆံုး စစ္သားႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ သံုးေသာင္းေလာက္ အေသခံမွ ရမည္ဆိုသည့္ တြက္ကိန္းေၾကာင့္ အစိုးရဖက္မွ ေခတၱေနာက္ဆုတ္ လုိက္တာသာျဖစ္ေၾကာင္း တခ်ဳိ႔က တြက္ခ်က္ၾကသည္။ တခ်ဳိ႔ရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကေတာ့ ဒီလိုျဖစ္သည္။ ဘယ္လိုဘယ္အေၾကာင္းနဲ႔ မာနယ္ပေလာ စစ္ဆင္ေရးကို ရပ္ဆုိင္း လုိက္သည္ျဖစ္ေစ ေစ်းေပါေပါေစ်းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ ရမည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ မာနယ္ပေလာကို အစိုးရက သိမ္းမွာ ပဲ လို႔ တြက္ခ်က္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။
ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ညီလာခံႀကီး ၿပီးစီးသြားေသာ္လည္း က်ေနာ္နဲ႔ ကိုလြမ္းဏီ မာနယ္ပေလာမွာ ဆက္ရိွေနသည္။ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား တဖက္အဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ ရိွေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ကိုမိုးသီးဇြန္ႏွင့္ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းတို႔ကေတာ့ ညီလာခံအၿပီး တနသၤာရီတုိင္းထဲ၌ ဌာနခ်ဳပ္လုပ္ထားေသာ စခန္းတခု ဆီသို႔ ျပန္သြားၾကသည္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလယ္ခန္႔တြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုလြမ္းဏီတို႔ ေဒါက္တာႏုိင္ေအာင္ ဦးေဆာင္သည့္ သူတို႔၏ ဗဟို ဌာနခ်ဳပ္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး အတြက္ သူတို႔ဖက္က ေကာ္မရွင္ႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ ဗဟိဌာနခ်ဳပ္သည္ သံလြင္ျမစ္ နံေဘးတြင္တည္ရိွသည္။ ထိုေနရာကို ကရင္မ်ားက ဒါးဂြင္ဟုေခၚ၍ ေက်ာင္းသားမ်ားကေတာ့ ေဒါင္းဂြင္ဟု ေခၚၾကသည္။ ႏွစ္ညအိပ္ခန္႔ သူတို႔ဌာနခ်ဳပ္တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းဏီတို႔ မာနယ္ပေလာသို႔ စက္ေလွျဖင့္ ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒါင္းဂြင္ႏွင့္ မာနယ္ပေလာအၾကားတြင္ နယ္စပ္ေစ်းႀကီး တခုရိွသည္။ သံလြင္ျမစ္ကို ေမးတင္၍ ထုိင္းႏုိင္ငံဖက္ျခမ္း၌ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ေစ်းတန္းႀကီးျဖစ္သည္။ ေသာ္လဲထ ေစ်းဟုေခၚသည္။ ထုိင္းေတြကေတာ့ မယ့္စံပလက္ဟု ေခၚၾကသည္။ ထိုေစ်းႀကီး၌ က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းနီတို႔ ေန႔လည္စာ စားၾကသည္။ သည့္ေနာက္ေတာ့ မာနယ္ပေလာဖက္ ထြက္မည့္ စက္ေလွကို စံုစမ္းေမးျမန္းရင္း JRS (Jesuit Refugee Service) တြင္အလုပ္လုပ္ေနသည့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသူ အီးဒစ္ႏွင့္ ေတြ႔သည္။ သူမကလည္း စက္ေလွတစီးလံုး စင္းလံုးငွား ထားသည္။ စက္ေလွေပၚတြင္ ဆန္အိပ္မ်ား အျပည့္တင္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုဆန္အိပ္မ်ားက မာနယ္ပေလာ ဧရိယာတခုတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ အမ်ဳိးသမီး ခရစ္ယန္ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းကို လွဴဒါန္းရန္ျဖစ္သည္ဟု အီးဒစ္က ေျပာျပ သည္။
က်ေနာ္တို႔ကို သူ႔ေလွႏွင့္လုိက္လိုက လုိက္ႏုိင္ေၾကာင္းေျပာ၍ က်ေနာ္တို႔အတြက္ အဆင္ေျပသြားသည္။ ေလွခလည္း ကုန္စရာမလိုေတာ့။ သံလြင္ျမစ္အတုိင္း ေရကိုစုန္၍ စက္ေလွကထြက္လာသည္။ ေသာ္လဲထမွ ထြက္၍ မိနစ္ေလးဆယ္ ငါးဆယ္ေလာက္ အၾကာတြင္ သံလြင္ႏွင့္ေသာင္ရင္း ျမစ္ဆံုသို႔ ေရာက္လာသည္။ ဤတြင္ က်ေနာ္တို႔ စက္ေလွ အတား ခံရသည္။ တားသူမ်ားကေတာ့ ေကအန္ယူ ယူနီေဖာင္းဝတ္ စစ္သားမ်ား ျဖစ္သည္။ ေသနတ္မ်ားကို ေျမႇာက္ျပကာ ဝီစီ မႈတ္၍ တားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလွသမားလည္း ကမ္းကိုကပ္၍ ရပ္ေပးရသည္။ မရပ္ပါက ေသနတ္ျဖင့္ အပစ္ခံရဖြယ္ရိွသည္။ အနီးနားေရာက္မွ ျမင္ရသည္ကေတာ့ ထိုေကအန္ယူစစ္သားမ်ားသည္ ေခါင္းတြင္ သကၤန္းေရာင္ အစမ်ားကို ေခါင္းစည္း သဖြယ္ ပတ္ထားၾက၍ ေသနတ္မ်ားတြင္လည္း သကၤန္းစမ်ားကို ခ်ည္ထားၾကသည္။ က်ေနာ့္အထင္ေတာ့ အနည္းဆံုး သကၤန္းကို ေခါင္းပတ္ထားေသာ စစ္သားမ်ားမွာ အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ရာခန္႔ရိွသည္။
ေလွရပ္အၿပီး သူတို႔ထဲက ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဟန္တူသူက က်ေနာ္တို႔ကို ေယာက္ဖတို႔ ဘယ္အဖြဲ႔ကလဲ ဘယ္သြားမွာလဲဟု ေမးသည္။ တခုခုျဖစ္ေနၿပီဆိုတာကို က်ေနာ္သေဘာေပါက္လုိက္သည္။ က်ေနာ္က က်ေနာ္တို႔သည္ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔ က ျဖစ္ေၾကာင္း မာနယ္ပေလာကို ျပန္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာလုိက္သည္။ ထိုသူက ဒီအဂၤလိပ္မကေကာ ဘယ္သြားမွာလဲဟု ေမးလာျပန္သည္။ က်ေနာ္က စကားျပန္လုပ္၍ ထိုအမ်ဳိးသမီးသည္လည္း မာနယ္ပေလာကို သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆန္အိပ္ မ်ားကလည္း သူ႔ဆန္အိပ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။ ဒီဆန္အိတ္ေတြက ဘယ္သူ႔အတြက္လဲဟု ေမးလာ၍ ဒုကၡသည္ မ်ားအတြက္ ျဖစ္ေၾကင္း က်ေနာ္ကဝင္ေျပာရျပန္သည္။ ခရစ္ယာန္ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းအတြက္ဟု မေျပာရဲေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ဟန္တူသူက က်ေနာ္တို႔ကို ေလွေပၚမွဆင္းခုိင္း၍ ေလွသမားႏွင့္အတူ ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ ထုိင္ခုိင္းထားသည္။ သူကပဲ ဆက္၍ သူတို႔ေတာင္ေပၚမွ ဆင္းလာရျခင္းမွ ဘာသာေရး မညီမွ်မႈ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆႏၵ ျပရန္ ဤျမစ္ဆံု ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ဆင္းလာရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပေနသည္။ သူတို႔နဖူးမွာ သကၤန္းစေတြကို စည္းထား ကတည္းက က်ေနာ့္အေနနဲ႔ သေဘာေပါက္ၿပီးသားပါ။
ၿပီးခဲ့သည့္ လပုိင္းအတြင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္အရပ္သားမ်ားႏွင့္ ေကအန္ယူ ခရစ္ယန္ အရာရိွတဦးအၾကား ျပႆနာ ျဖစ္ထားတာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ သိထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ကရင္လူမ်ဳိး ဘုန္းေတာ္ႀကီးတပါးက (ၿမိဳင္ႀကီးငူ ဆရာေတာ္) ေရွ႔တန္းနယ္ေျမ တေနရာတြင္ ေစတီငယ္တဆူ တည္သည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထို ဘုန္းေတာ္ ႀကီးသည္ ရန္သူအစိုးရ လက္နက္ႀကီးပစ္လွ်င္ လြယ္ကူေစရန္ ေနရာအၫႊန္းျပသည့္ သေဘာျဖင့္ ထိုေစတီကို တည္သည္ ဟု ကရင္အရာရိွ တခ်ဳိ႔ကျမင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ၿမိဳင္ႀကီးငူ ဆရာေတာ္၏ ျမစ္ဆံုေက်ာင္းသို႔ ဥပုသ္ ေန႔မ်ားတြင္ စက္ေလွျဖင့္လာေရာက္သည့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္ေဒသခံမ်ားအား ခရစ္ယာန္ ေကအန္ယူ အရာရိွတခ်ဳိ႔မွ ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ ေနပူလွမ္းျခင္း ရုိက္ႏွက္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ ထားတာကလည္း ရိွထားသည္။ ထိုအရာရိွမ်ား၏ အဆို ကေတာ့ စစ္ပူေနသည့္ ကာလႀကီးမွာ တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားေနသည့္ ခြင္အတြင္းမွာ ရိွသည့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို လာရသလား တျခားေက်ာင္းေတြကို ဘာလို႔ မသြားတာလဲ စသျဖင့္ စြပ္စြဲ၍ ရုိက္ေမာင္းပုတ္ေမာင္း လုပ္ထားမ်ားကလည္း ရိွေန ေသးသည္။ ေနာက္ဆံုး တိုတိုေျပာရရလွ်င္ မာနယ္ပေလာ ခံစစ္ကုန္းမ်ားေပၚမွာ ဗုဒၶဘာသာ ေကအန္ယူရဲေဘာ္မ်ား လက္နက္အစံုျဖင့္ ဆင္းလာ၍ ျမစ္ဆံု ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို သပိတ္စခန္းအျဖစ္ ဖြင့္လွစ္လုိက္ျခင္းပင္။
က်ေနာ္တို႔လည္း ေသာင္ျပင္ေပၚ ေနပူပူေအာက္မွာ ႏွစ္နာရီေလာက္ ထုိင္ေနခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ သူတို႔အထဲမွ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ဟန္တူသူက ေယာက္ဖတို႔သြားလို႔ရၿပီဆိုမွ သက္ျပင္းခ်ႏုိင္ေတာ့သည္။ တခါ မာနယ္ပေလာဝင္သည့္ ေသာင္းရင္းျမစ္ထဲရိွ သစ္စက္ဂိတ္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေနာက္ထပ္တနာရီေလာက္ အစစ္ေဆးခံရျပန္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္စစ္သား အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ ျမစ္ဆံုမွာ ရိွသလဲ၊ ဘာလက္နက္ေတြ ကုိင္ထားသလဲ စသျဖင့္ အေမးအျမန္း ခံေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ ညေနေနဝင္ခါနီးေလာက္မွ က်ေနာ္တို႔စက္ေလွ မာနယ္ပေလာကို ေရာက္ေတာ့သည္။ ေလွႀကံဳလုိက္မိေသာ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုလြမ္းဏီမွာ ေသာျပင္ေနပူထဲတြင္ ႏွစ္နာရီခန္႔ ေနခဲ့ရသလို မာနယ္ပေလာ ေရာက္ေတာ့ လည္း ေလွဆိပ္မွာ လူမရိွေသာေၾကာင့္ အီးဒစ္၏ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းကိုလွဴမည့္ ဆန္အိတ္မ်ားအား ကမ္းစပ္သို႔ ထမ္းခ်ေပး လုိက္ရေသးသည္။ က်ေနာ္တို႔အား တားဆီးေသာ ထိုဗုဒၶဘာသာဝင္ ေကအန္ယူ စစ္သားမ်ားသည္ ေနာင္မၾကာမီ၌ ဒီေကဘီေအ ဟူ၍ဖြဲ႔စည္းကာ ေကအန္ယူမွ ခြဲထြက္လုိက္ၾကသည္။
သည့္ေနာက္ မာနယ္ပေလာတြင္ လူႀကီးမ်ားေခါင္းခ်င္းရုိက္၍ ျပႆနာကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းမည္နည္းဟူ၍ စဥ္းစားၾကသည္။ အဖြဲ႔အစည္း ေပါင္းစံုမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးရန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တခုကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ က်ေနာ္တို႔ဖက္မွ ကိုလြမ္းဏီလည္း ထိုအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ကေတာ့ ေကအန္ယူက ဖဒိုမန္းရွာျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ တြင္ အမည္မသိ ေသနတ္သမားမ်ားက မဲေဆာက္၌ လုပ္ႀကံ၍ ကြယ္လြန္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ျမစ္ဆံုဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ေဆြးေႏြးဖို႔ ေရာက္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္စစ္သားမ်ားက ဖဒိုမန္းရွာကို ဖမ္း၍ ေျမက်င္းႀကီးတခုထဲတြင္ ခ်ဳပ္ထားလုိက္ သည္။ ေနာက္ဆံုး အားလံုး ဝုိင္းဝန္းေဆြးေႏြးရာမွ ဖဒိုမန္းရွာကို ျပန္လႊတ္ေပးသည္။ ဖဒိုမန္းရွာသည္ ေကအန္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ားထဲတြင္ ရွားရွားပါးပါး ဗုဒၶဘာသာဝင္ တဦးျဖစ္သည္။
တိုတိုႏွင့္ခ်ဳပ္ရလွ်င္ ၁၉၉၅ ဇန္နဝါရီ လဆန္းထဲတြင္ မာနယ္ပေလာကို အေျမာက္တခ်က္ မေဖာက္ရဘဲ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္စစ္သားမ်ား အကူအညီျဖင့္ စစ္အစိုးရတပ္မ်ား သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္ ရလုိက္သည္ဟုသာ ေျပာရေပ ေတာ့မည္။ အခု ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနေသာ စစ္ပြဲတြင္လည္း ေကအုိင္ေအတို႔၏ လုိင္ဇာဌာနခ်ဳပ္ကို အစိုးရစစ္တပ္ သိမ္းႏုိင္ မသိမ္းႏုိင္ ေျပာဆိုေနသံေတြ ၾကားေနရသည္။ အတြင္းမွာ စိတ္ဝမ္းကြဲလွ်င္ မာနယ္ပေလာလိုပဲ ေစ်းအခ်ဳိ အေခ်ာင္ျဖင့္ အစိုးရဖက္က ရသြားႏုိင္သည္။ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆမ်ား၊ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပဋိပကၡေတြ ရိွလာခဲ့ပါက အက္ေၾကာင္းမ်ားရိွလာခဲ့ပါက ၾကားဝင္ေႏွာက္ ခံရႏုိင္သည္။ အေႏွာက္ခံရပါက လိုင္ဇာသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ဆံုရံႈးသြားႏုိင္ဖြယ္ရာ ရိွသည္။ မာနယ္ပေလာ က်ဆံုးခဲ့ျခင္းကို သင္ခန္းစာ ယူၾကဖို႔ တုိက္တြန္းလိုသည္။
တဖက္မွာလည္း လက္ရိွျဖစ္ပြားေနသည့္ တုိက္ပြဲမ်ား ရပ္တန္႔ေစဖို႔ နည္းနာမ်ား အကူအညီမ်ား အက်ယ္အျပန္႔ ရွာေဖြဖို႔ လိုအပ္သည္။ တရားသေဘာအရ ေျပာရပါက ဘယ္သူမွားမွား ဘယ္သူမွန္မွန္ စစ္ပြဲမ်ားရိွေနျခင္းေၾကာင့္ လက္နက္မဲ့ ျပည္သူလူထုေတြဟာ အၿမဲတန္း ေျမဇာပင္ျဖစ္ၾကရသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ လက္ရိွျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ပြဲေတြ ရပ္တန္႔ေစဖို႔ လူတဦးတေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတခု စတာေတြအေပၚမွာ အားကိုးၿပီး အေျဖရွာျခင္းထက္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အသြင္ေဆာင္တဲ့ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းတာမ်ဳိးက ပိုၿပီးအက်ဳိးလိမ့္မည္ဟု ယူဆပါေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းေျပာပါရေစ။
ေဇာ္မင္း
၁၁ ရက္ေန႔ ဇန္နဝါရီလ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္။
က်ေနာ္၊ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းႏွင့္ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ တခ်ဳိ႔လည္း ဤဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥေပဒ ညီလာခံတက္ေရာက္ရန္ "ကလလတ"ေဒသ (ကရင္နီျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္း) မွ ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ကိုေအာင္သူၿငိမ္းသည္ ဥကၠ႒ မိုးသီးဇြန္ ဦးေဆာင္သည့္ “ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္” တြင္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ယူေနသည္။ ထိုအခ်ိန္က ႏွစ္ျခမ္း ကြဲေနေသာ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ လံုးပန္းေနေသာ ကာလလည္း ျဖစ္ သည္။ ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေသာအခါ ေဒါက္တာႏုိင္ေအာင္ ဦးေဆာင္ေသာ ဖက္မွ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဦး မွာ ေဒါက္တာျမင့္ခ်ဳိ (ယခုၾသစေတးလွ်) ႏွင့္ ကိုဝင္းႏုိင္ (ယခု အာအက္ဖ္ေအေရဒီယို ဝါရွင္တန္ဒီစီ) တို႔ျဖစ္၍ မိုးသီးဇြန္ ဦးေဆာင္ေသာဖက္မွ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဦးမွာ စာေရးသူက်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းဏီ (မင္းဘူးေက်ာ္ေက်ာ္) တို႔ ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဖြဲ႔ သီးသန္္႔ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးသည့္အခါမ်ား ရိွသလို၊ တပ္ေပါင္းစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တရား သူႀကီးမ်ား သဖြယ္ ေရွ႔မွာထား၍ ေဆြးေႏြးရသည့္ အခါမ်ားလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ရိွခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က တပ္ေပါင္းစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထဲမွ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ဖြဲ႔ကို ေတြ႔ဆံုရသည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကေတာ့ ေကအန္ယူမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တာမလာေဘာ၊ ရခုိင္အဖြဲ႔မွ ေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္သည့္ ခုိင္စိုးႏုိင္ေအာင္၊ ရံဖန္ရံခါ မြန္အဖြဲ႔မွ အတြင္းေရးမွဴး ႏုိင္ဟံသာတို႔လည္း ပါရိွသည္။ ဖဒိုမန္းရွာလည္း တခါတရံ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ လာထုိင္တတ္သည္။
အနာဂတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ က်င္းပေနသည့္ ရက္မ်ားအတြင္း က်ေနာ္တို႔ အင္အားစု တခ်ဳိ႔အၾကား ေနာက္ထပ္ ေဆြးေႏြးျဖစ္သည့္ ကိစၥတခုကေတာ့ မာနယ္ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္ အစိုးရလက္တြင္း က်ႏုိင္မက်ႏုိင္ ဆိုသည့္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ မာနယ္ပေလာဌာနခ်ဳပ္ကို အစိုးရတပ္မ်ား ဝုိင္းထားသည္မွာ ၁၉၉၁ ႏွစ္ကုန္ ကတည္းက ျဖစ္သည္။ တုိက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္သည္။ အစိုးရတပ္မွ တရုပ္လုပ္ တုိက္ေလယဥ္မ်ားႏွင့္ ေန႔စဥ္ဆိုသလို တုိက္ခိုက္သည့္ အထိ တိုက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္ခဲ့သည္။ ထိုတုိက္ပြဲမ်ားတြင္ ထြီးပါးဝီက်ဳိးေခၚ ေခြးအိပ္ေတာင္ တုိက္ပြဲသည္ အျပင္းထန္ဆံုးဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ မတ္လထဲတြင္ ေခြးအိပ္ေတာင္ကို အစိုးရတပ္မ်ား သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အေျမာက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ တရက္ကို အလံုးတရာထက္ မနည္း ႏွစ္လသံုးလခန္႔ ဆက္တုိက္ ပစ္ခတ္ခဲ့သည္။ အစိုးရတပ္မွ ကြ်ံၿပီးဝင္လာေသာ ဗိုလ္မွဴး မင္းညဏ္ရိွန္ ဦးစီးသည့္ တပ္ခြဲတခုအား ေက်ာင္းသားတပ္မ်ားႏွင့္ ေကအန္ယူကြန္မင္ဒိုမ်ား ဝုိင္းပတ္ေခ်မႈန္းသည္။ ဗိုလ္မွဴး မင္းညဏ္ရိွန္ တပ္ခြဲမွ ဆြီဒင္ႏုိင္ငံလုပ္ ကားလ္ဂူးစတပ္ဖ္ ေရာ့ကက္ေလာင္ခ်ာ တလက္ ကို ေကအန္ယူ ကြန္မင္ဒိုမ်ားမွ သိမ္းပုိက္ ရရိွခဲ့တာကို မွတ္မိေသးသည္။
ေခြးအိပ္ေတာင္ က်သြားေသာ္လည္း မာနယ္ပေလာသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္မက်ႏုိင္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မာနယ္ ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္၏ တည္ေနရာသည္ က်ယ္ျပန္႔သည္။ သံလြင္ျမစ္ႏွင့္ ေသာင္ရင္းျမစ္ အၾကားမွာတည္ရိွ၍ ဌာနခ်ဳပ္ အေနာက္ဖက္ တေၾကာလံုးကို အလြန္ေရစီးသံသည့္ သံလြင္ျမစ္ႏွင့္ ေဒါနေတာင္တန္းႀကီးက တံတုိင္းသဖြယ္ ကာထား သည္။ အေရွ႔ဖက္ တြင္လည္း ေသာင္ရင္းျမစ္ႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံနယ္နမိတ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းက ကာဆီးထားျပန္သည္။ ဘာႏွင့္ တူသလဲဆိုလွ်င္ အင္းဝၿမိဳ႔ကို ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ ဒုတၳဝတီျမစ္တို႔ ကာရံေပးထားသလိုမ်ဳိး ျဖစ္သည္။
၁၉၉၂ သႀကၤန္ကာလ မတုိင္မီ အစိုးရဖက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္လွက ဦးစီး၍ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ေခြးအိပ္ေတာင္ အစိုးရလက္တြင္း က်သြားေသာ္လည္း အစိုးရတပ္တြင္းမွာ အခက္အခဲမ်ား ဆက္လက္ ရင္ဆုိင္ေနခဲ့ရ၍ ျဖစ္သည္။ မာနယ္ပေလာ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အျခားေသာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားမွလည္း လာေရာက္ကူညီ တုိက္ခုိက္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၁ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၉၂ ဧၿပီလအထိ အစိုးဖက္မွ ဒဏ္ရာရ က်ဆံုးသူေပါင္း သံုးေထာင္ခန္႔ ရိွခဲ့သည္။ ေခြးအိပ္ေတာင္တခုသာ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ မာနယ္ပေလာ တခုလံုးကို သိမ္းပုိက္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ေနာက္ထပ္ရင္းရမည့္ တပ္အင္အားကား သည့္ထက္မက မ်ားျပားသည္ကို တြက္ခ်က္ႏုိင္သည္။ တခ်ိန္ထဲမွာလည္း အစိုးရ စစ္ေၾကာင္းမ်ားမွ တပ္ေျပးမ်ားကလည္း မနည္းလွ။ တပ္မ်ားအတြင္း စိတ္ဓာတ္ေရးရာအရ တစံုတရာ က်ဆင္းေနသည္ကို ျပန္လည္ ဆယ္မရန္ အစိုးရဖက္မွ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေၾကာင္း ေၾကညာသည္ဟု ယူဆရသည္။ အခ်ိန္ဝယ္သည့္ သေဘာ မ်ဳိး ျဖစ္သည္။
မာလယ္ပေလာ ဌာနခ်ဳပ္ အစိုးရလက္တြင္း က်သြားႏုိင္သလား ဆိုတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ကို ျပန္သြားပါမည္။ အယူအဆ ကလည္း အမ်ဳိးစံုလွသည္။ တခ်ဳိ႔က ဒီလိုတြက္သည္။ အစိုးရသည္ မာနယ္ပေလာကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မဆို ရေအာင္ တုိက္ယူႏုိင္သည္။ ေရွ႔တန္းနယ္ေျမအတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲ လုိက္ျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရးအရ ဆက္ကစားလိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ တပ္ကိုအားေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ဆက္ထိန္းရန္အတြက္ ရန္သူရိွေနေသးသည္ ဆိုတာကို ျပသဖို႔လိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မာနယ္ပေလာကို အၿပီးမသိမ္းဘဲ အသက္ရႈေပါက္ ေပးထားသည္ဟု ျမင္သည့္သူမ်ားလည္း ရိွသည္။ တခ်ဳိ႔ ကေတာ့ ဆက္လက္ ရင္ဆုိင္ရမည့္ ႏုိင္ငံတကာဖိအားကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ အပစ္ရပ္လုိက္သည္ဟု ထင္ျမင္ခ်က္ေပးၾက သည္။ မာနယ္ပေလာကို အၿပီးသိမ္းယူဖို႔ဆိုလွ်င္ အစိုးရဖက္မွ အနည္းဆံုး စစ္သားႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ သံုးေသာင္းေလာက္ အေသခံမွ ရမည္ဆိုသည့္ တြက္ကိန္းေၾကာင့္ အစိုးရဖက္မွ ေခတၱေနာက္ဆုတ္ လုိက္တာသာျဖစ္ေၾကာင္း တခ်ဳိ႔က တြက္ခ်က္ၾကသည္။ တခ်ဳိ႔ရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကေတာ့ ဒီလိုျဖစ္သည္။ ဘယ္လိုဘယ္အေၾကာင္းနဲ႔ မာနယ္ပေလာ စစ္ဆင္ေရးကို ရပ္ဆုိင္း လုိက္သည္ျဖစ္ေစ ေစ်းေပါေပါေစ်းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ ရမည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ မာနယ္ပေလာကို အစိုးရက သိမ္းမွာ ပဲ လို႔ တြက္ခ်က္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။
ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ညီလာခံႀကီး ၿပီးစီးသြားေသာ္လည္း က်ေနာ္နဲ႔ ကိုလြမ္းဏီ မာနယ္ပေလာမွာ ဆက္ရိွေနသည္။ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား တဖက္အဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ ရိွေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ကိုမိုးသီးဇြန္ႏွင့္ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းတို႔ကေတာ့ ညီလာခံအၿပီး တနသၤာရီတုိင္းထဲ၌ ဌာနခ်ဳပ္လုပ္ထားေသာ စခန္းတခု ဆီသို႔ ျပန္သြားၾကသည္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလယ္ခန္႔တြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုလြမ္းဏီတို႔ ေဒါက္တာႏုိင္ေအာင္ ဦးေဆာင္သည့္ သူတို႔၏ ဗဟို ဌာနခ်ဳပ္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး အတြက္ သူတို႔ဖက္က ေကာ္မရွင္ႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ ဗဟိဌာနခ်ဳပ္သည္ သံလြင္ျမစ္ နံေဘးတြင္တည္ရိွသည္။ ထိုေနရာကို ကရင္မ်ားက ဒါးဂြင္ဟုေခၚ၍ ေက်ာင္းသားမ်ားကေတာ့ ေဒါင္းဂြင္ဟု ေခၚၾကသည္။ ႏွစ္ညအိပ္ခန္႔ သူတို႔ဌာနခ်ဳပ္တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းဏီတို႔ မာနယ္ပေလာသို႔ စက္ေလွျဖင့္ ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒါင္းဂြင္ႏွင့္ မာနယ္ပေလာအၾကားတြင္ နယ္စပ္ေစ်းႀကီး တခုရိွသည္။ သံလြင္ျမစ္ကို ေမးတင္၍ ထုိင္းႏုိင္ငံဖက္ျခမ္း၌ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ေစ်းတန္းႀကီးျဖစ္သည္။ ေသာ္လဲထ ေစ်းဟုေခၚသည္။ ထုိင္းေတြကေတာ့ မယ့္စံပလက္ဟု ေခၚၾကသည္။ ထိုေစ်းႀကီး၌ က်ေနာ္ႏွင့္ ကိုလြမ္းနီတို႔ ေန႔လည္စာ စားၾကသည္။ သည့္ေနာက္ေတာ့ မာနယ္ပေလာဖက္ ထြက္မည့္ စက္ေလွကို စံုစမ္းေမးျမန္းရင္း JRS (Jesuit Refugee Service) တြင္အလုပ္လုပ္ေနသည့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသူ အီးဒစ္ႏွင့္ ေတြ႔သည္။ သူမကလည္း စက္ေလွတစီးလံုး စင္းလံုးငွား ထားသည္။ စက္ေလွေပၚတြင္ ဆန္အိပ္မ်ား အျပည့္တင္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုဆန္အိပ္မ်ားက မာနယ္ပေလာ ဧရိယာတခုတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ အမ်ဳိးသမီး ခရစ္ယန္ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းကို လွဴဒါန္းရန္ျဖစ္သည္ဟု အီးဒစ္က ေျပာျပ သည္။
က်ေနာ္တို႔ကို သူ႔ေလွႏွင့္လုိက္လိုက လုိက္ႏုိင္ေၾကာင္းေျပာ၍ က်ေနာ္တို႔အတြက္ အဆင္ေျပသြားသည္။ ေလွခလည္း ကုန္စရာမလိုေတာ့။ သံလြင္ျမစ္အတုိင္း ေရကိုစုန္၍ စက္ေလွကထြက္လာသည္။ ေသာ္လဲထမွ ထြက္၍ မိနစ္ေလးဆယ္ ငါးဆယ္ေလာက္ အၾကာတြင္ သံလြင္ႏွင့္ေသာင္ရင္း ျမစ္ဆံုသို႔ ေရာက္လာသည္။ ဤတြင္ က်ေနာ္တို႔ စက္ေလွ အတား ခံရသည္။ တားသူမ်ားကေတာ့ ေကအန္ယူ ယူနီေဖာင္းဝတ္ စစ္သားမ်ား ျဖစ္သည္။ ေသနတ္မ်ားကို ေျမႇာက္ျပကာ ဝီစီ မႈတ္၍ တားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလွသမားလည္း ကမ္းကိုကပ္၍ ရပ္ေပးရသည္။ မရပ္ပါက ေသနတ္ျဖင့္ အပစ္ခံရဖြယ္ရိွသည္။ အနီးနားေရာက္မွ ျမင္ရသည္ကေတာ့ ထိုေကအန္ယူစစ္သားမ်ားသည္ ေခါင္းတြင္ သကၤန္းေရာင္ အစမ်ားကို ေခါင္းစည္း သဖြယ္ ပတ္ထားၾက၍ ေသနတ္မ်ားတြင္လည္း သကၤန္းစမ်ားကို ခ်ည္ထားၾကသည္။ က်ေနာ့္အထင္ေတာ့ အနည္းဆံုး သကၤန္းကို ေခါင္းပတ္ထားေသာ စစ္သားမ်ားမွာ အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ရာခန္႔ရိွသည္။
ေလွရပ္အၿပီး သူတို႔ထဲက ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဟန္တူသူက က်ေနာ္တို႔ကို ေယာက္ဖတို႔ ဘယ္အဖြဲ႔ကလဲ ဘယ္သြားမွာလဲဟု ေမးသည္။ တခုခုျဖစ္ေနၿပီဆိုတာကို က်ေနာ္သေဘာေပါက္လုိက္သည္။ က်ေနာ္က က်ေနာ္တို႔သည္ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔ က ျဖစ္ေၾကာင္း မာနယ္ပေလာကို ျပန္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာလုိက္သည္။ ထိုသူက ဒီအဂၤလိပ္မကေကာ ဘယ္သြားမွာလဲဟု ေမးလာျပန္သည္။ က်ေနာ္က စကားျပန္လုပ္၍ ထိုအမ်ဳိးသမီးသည္လည္း မာနယ္ပေလာကို သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆန္အိပ္ မ်ားကလည္း သူ႔ဆန္အိပ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။ ဒီဆန္အိတ္ေတြက ဘယ္သူ႔အတြက္လဲဟု ေမးလာ၍ ဒုကၡသည္ မ်ားအတြက္ ျဖစ္ေၾကင္း က်ေနာ္ကဝင္ေျပာရျပန္သည္။ ခရစ္ယာန္ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းအတြက္ဟု မေျပာရဲေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ဟန္တူသူက က်ေနာ္တို႔ကို ေလွေပၚမွဆင္းခုိင္း၍ ေလွသမားႏွင့္အတူ ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ ထုိင္ခုိင္းထားသည္။ သူကပဲ ဆက္၍ သူတို႔ေတာင္ေပၚမွ ဆင္းလာရျခင္းမွ ဘာသာေရး မညီမွ်မႈ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆႏၵ ျပရန္ ဤျမစ္ဆံု ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ဆင္းလာရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပေနသည္။ သူတို႔နဖူးမွာ သကၤန္းစေတြကို စည္းထား ကတည္းက က်ေနာ့္အေနနဲ႔ သေဘာေပါက္ၿပီးသားပါ။
ၿပီးခဲ့သည့္ လပုိင္းအတြင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္အရပ္သားမ်ားႏွင့္ ေကအန္ယူ ခရစ္ယန္ အရာရိွတဦးအၾကား ျပႆနာ ျဖစ္ထားတာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ သိထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ကရင္လူမ်ဳိး ဘုန္းေတာ္ႀကီးတပါးက (ၿမိဳင္ႀကီးငူ ဆရာေတာ္) ေရွ႔တန္းနယ္ေျမ တေနရာတြင္ ေစတီငယ္တဆူ တည္သည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထို ဘုန္းေတာ္ ႀကီးသည္ ရန္သူအစိုးရ လက္နက္ႀကီးပစ္လွ်င္ လြယ္ကူေစရန္ ေနရာအၫႊန္းျပသည့္ သေဘာျဖင့္ ထိုေစတီကို တည္သည္ ဟု ကရင္အရာရိွ တခ်ဳိ႔ကျမင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ၿမိဳင္ႀကီးငူ ဆရာေတာ္၏ ျမစ္ဆံုေက်ာင္းသို႔ ဥပုသ္ ေန႔မ်ားတြင္ စက္ေလွျဖင့္လာေရာက္သည့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္ေဒသခံမ်ားအား ခရစ္ယာန္ ေကအန္ယူ အရာရိွတခ်ဳိ႔မွ ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ ေနပူလွမ္းျခင္း ရုိက္ႏွက္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ ထားတာကလည္း ရိွထားသည္။ ထိုအရာရိွမ်ား၏ အဆို ကေတာ့ စစ္ပူေနသည့္ ကာလႀကီးမွာ တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားေနသည့္ ခြင္အတြင္းမွာ ရိွသည့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို လာရသလား တျခားေက်ာင္းေတြကို ဘာလို႔ မသြားတာလဲ စသျဖင့္ စြပ္စြဲ၍ ရုိက္ေမာင္းပုတ္ေမာင္း လုပ္ထားမ်ားကလည္း ရိွေန ေသးသည္။ ေနာက္ဆံုး တိုတိုေျပာရရလွ်င္ မာနယ္ပေလာ ခံစစ္ကုန္းမ်ားေပၚမွာ ဗုဒၶဘာသာ ေကအန္ယူရဲေဘာ္မ်ား လက္နက္အစံုျဖင့္ ဆင္းလာ၍ ျမစ္ဆံု ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို သပိတ္စခန္းအျဖစ္ ဖြင့္လွစ္လုိက္ျခင္းပင္။
က်ေနာ္တို႔လည္း ေသာင္ျပင္ေပၚ ေနပူပူေအာက္မွာ ႏွစ္နာရီေလာက္ ထုိင္ေနခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ သူတို႔အထဲမွ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ဟန္တူသူက ေယာက္ဖတို႔သြားလို႔ရၿပီဆိုမွ သက္ျပင္းခ်ႏုိင္ေတာ့သည္။ တခါ မာနယ္ပေလာဝင္သည့္ ေသာင္းရင္းျမစ္ထဲရိွ သစ္စက္ဂိတ္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေနာက္ထပ္တနာရီေလာက္ အစစ္ေဆးခံရျပန္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္စစ္သား အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ ျမစ္ဆံုမွာ ရိွသလဲ၊ ဘာလက္နက္ေတြ ကုိင္ထားသလဲ စသျဖင့္ အေမးအျမန္း ခံေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ ညေနေနဝင္ခါနီးေလာက္မွ က်ေနာ္တို႔စက္ေလွ မာနယ္ပေလာကို ေရာက္ေတာ့သည္။ ေလွႀကံဳလုိက္မိေသာ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုလြမ္းဏီမွာ ေသာျပင္ေနပူထဲတြင္ ႏွစ္နာရီခန္႔ ေနခဲ့ရသလို မာနယ္ပေလာ ေရာက္ေတာ့ လည္း ေလွဆိပ္မွာ လူမရိွေသာေၾကာင့္ အီးဒစ္၏ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းကိုလွဴမည့္ ဆန္အိတ္မ်ားအား ကမ္းစပ္သို႔ ထမ္းခ်ေပး လုိက္ရေသးသည္။ က်ေနာ္တို႔အား တားဆီးေသာ ထိုဗုဒၶဘာသာဝင္ ေကအန္ယူ စစ္သားမ်ားသည္ ေနာင္မၾကာမီ၌ ဒီေကဘီေအ ဟူ၍ဖြဲ႔စည္းကာ ေကအန္ယူမွ ခြဲထြက္လုိက္ၾကသည္။
သည့္ေနာက္ မာနယ္ပေလာတြင္ လူႀကီးမ်ားေခါင္းခ်င္းရုိက္၍ ျပႆနာကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းမည္နည္းဟူ၍ စဥ္းစားၾကသည္။ အဖြဲ႔အစည္း ေပါင္းစံုမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးရန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တခုကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။ က်ေနာ္တို႔ဖက္မွ ကိုလြမ္းဏီလည္း ထိုအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ကေတာ့ ေကအန္ယူက ဖဒိုမန္းရွာျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ တြင္ အမည္မသိ ေသနတ္သမားမ်ားက မဲေဆာက္၌ လုပ္ႀကံ၍ ကြယ္လြန္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ျမစ္ဆံုဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ေဆြးေႏြးဖို႔ ေရာက္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္စစ္သားမ်ားက ဖဒိုမန္းရွာကို ဖမ္း၍ ေျမက်င္းႀကီးတခုထဲတြင္ ခ်ဳပ္ထားလုိက္ သည္။ ေနာက္ဆံုး အားလံုး ဝုိင္းဝန္းေဆြးေႏြးရာမွ ဖဒိုမန္းရွာကို ျပန္လႊတ္ေပးသည္။ ဖဒိုမန္းရွာသည္ ေကအန္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ားထဲတြင္ ရွားရွားပါးပါး ဗုဒၶဘာသာဝင္ တဦးျဖစ္သည္။
တိုတိုႏွင့္ခ်ဳပ္ရလွ်င္ ၁၉၉၅ ဇန္နဝါရီ လဆန္းထဲတြင္ မာနယ္ပေလာကို အေျမာက္တခ်က္ မေဖာက္ရဘဲ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကရင္စစ္သားမ်ား အကူအညီျဖင့္ စစ္အစိုးရတပ္မ်ား သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္ ရလုိက္သည္ဟုသာ ေျပာရေပ ေတာ့မည္။ အခု ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနေသာ စစ္ပြဲတြင္လည္း ေကအုိင္ေအတို႔၏ လုိင္ဇာဌာနခ်ဳပ္ကို အစိုးရစစ္တပ္ သိမ္းႏုိင္ မသိမ္းႏုိင္ ေျပာဆိုေနသံေတြ ၾကားေနရသည္။ အတြင္းမွာ စိတ္ဝမ္းကြဲလွ်င္ မာနယ္ပေလာလိုပဲ ေစ်းအခ်ဳိ အေခ်ာင္ျဖင့္ အစိုးရဖက္က ရသြားႏုိင္သည္။ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆမ်ား၊ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပဋိပကၡေတြ ရိွလာခဲ့ပါက အက္ေၾကာင္းမ်ားရိွလာခဲ့ပါက ၾကားဝင္ေႏွာက္ ခံရႏုိင္သည္။ အေႏွာက္ခံရပါက လိုင္ဇာသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ဆံုရံႈးသြားႏုိင္ဖြယ္ရာ ရိွသည္။ မာနယ္ပေလာ က်ဆံုးခဲ့ျခင္းကို သင္ခန္းစာ ယူၾကဖို႔ တုိက္တြန္းလိုသည္။
တဖက္မွာလည္း လက္ရိွျဖစ္ပြားေနသည့္ တုိက္ပြဲမ်ား ရပ္တန္႔ေစဖို႔ နည္းနာမ်ား အကူအညီမ်ား အက်ယ္အျပန္႔ ရွာေဖြဖို႔ လိုအပ္သည္။ တရားသေဘာအရ ေျပာရပါက ဘယ္သူမွားမွား ဘယ္သူမွန္မွန္ စစ္ပြဲမ်ားရိွေနျခင္းေၾကာင့္ လက္နက္မဲ့ ျပည္သူလူထုေတြဟာ အၿမဲတန္း ေျမဇာပင္ျဖစ္ၾကရသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ လက္ရိွျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုိက္ပြဲေတြ ရပ္တန္႔ေစဖို႔ လူတဦးတေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတခု စတာေတြအေပၚမွာ အားကိုးၿပီး အေျဖရွာျခင္းထက္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အသြင္ေဆာင္တဲ့ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းတာမ်ဳိးက ပိုၿပီးအက်ဳိးလိမ့္မည္ဟု ယူဆပါေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းေျပာပါရေစ။
ေဇာ္မင္း
၁၁ ရက္ေန႔ ဇန္နဝါရီလ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္။
No comments:
Post a Comment