ေဘာပင္စီးပြားေရးစနစ္

ႏုိင္
ငံတခုတိုးတက္လာဖို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ လူသားရင္းျမစ္တုိးတက္လာဖို႔ Developement of Human resources အေရးႀကီး ပါတယ္။ အားလံုးသိထားၿပီးတဲ့ အတုိင္း လူသားရင္းျမစ္တိုးတက္ဖို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ႏုိင္ငံသားေတြ က်န္းမာဖို႔၊ ေခတ္နဲ႔အညီ ပညာတတ္ဖို႔လိုပါ တယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ့ ပညာေရး က်န္းမာေရး လူမႈေရး ကိစၥေတြကို အစိုးရက ကူညီဖို႔ လိုသလို အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔စည္းမ်ားက ကူညီလာတာ ေတြကိုလည္း လက္ကမ္းႀကိဳဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သည့္အျပင္ ႏုိင္ငံသား တို႔ကိုယ္တုိင္ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာမွာ စုေပါင္းၿပီး ကိုယ္ထူကိုယ္ထ self-sufficiency စနစ္နဲ႔ သူတို႔ရဲ့ စားဝတ္ေနေရး၊ စီးပြားေရးတို႔အတြက္ အခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ျပဳလုပ္တာကိုလည္း မတားျမစ္ မပိတ္ပင္ဘဲ ကူညီအားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာက တုိက္ရုိက္ (သို႔မဟုတ္) သြယ္ဝုိက္ကူညီ လာတာကိုလည္း လက္ခံၿပီး အက်ဳိးရိွရိွအသံုးခ်ဖို႔ လိုပါ တယ္။ အဲသလို ႏုိင္ငံတကာကေပးတဲ့ အကူအညီမ်ားကို အမွန္တကယ္ လိုအပ္သူ မ်ားထံ ေရာက္ရိွဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆိုလုိတာက မခုိးမဝွက္ဖုိ႔ ေျပာတာပါ။

ေကာင္းပါၿပီ လူသားရင္းျမစ္လည္း ကိုယ့္ႏုိင္ငံထဲမွာ တိုးတက္လာၿပီ ဆိုပါေတာ့။ ဘာေတြတိုးတက္ဖို႔ လိုေသးသလဲဆို ေတာ့ Economic growth လို႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရးတုိးတက္ဖို႔ လိုပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံတခုစီးပြားေရး တိုးတက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ ဆင္းရဲ တဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ ကုိယ္တဦးတည္း မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ပါ။ အဲတာေၾကာင့္မို႔ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးမ်ားနဲ႔ ႏုိင္ငံ တကာ အစိုးရ မ်ားရဲ့ အကူအညီမ်ား၊ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈမ်ား ကိုယ့္ႏုိင္ငံထဲ ေရာက္လာဖို႔ လိုပါေသးတယ္။ အဲသလို ေရာက္လာေအာင္ လည္း ဖိတ္ေခၚရပါတယ္။ ကိုယ္ကဖိတ္ေခၚရဲ့သားနဲ႔ သူတို႔ေရာက္မလာရင္၊ လာရင္လည္း လိုအပ္ သေလာက္ အတုိင္းအတာ အထိ မရိွေသးရင္ တခုခုအားနည္း မွားယြင္းေနၿပီလို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ့ ႏုိင္ငံေရး အရႈတ္အေထြးေၾကာင့္ မလာၾက တာလား၊ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာရိွတဲ့ အေနအထားက (စြမ္းအင္၊ လမ္းတံတား၊ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္၊ ေငြေၾကးစနစ္၊ ဥပေဒစနစ္) မေကာင္းလို႔ မလာၾကတာလား၊ စစ္ျဖစ္ေနလို႔လား၊ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံသူမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ ႏုိင္ဖို႔ သဘာဝသယံဇာတအရင္းအျမစ္ national resources မရိွလို႔လား (သို႔မဟုတ္) ရိွတာေလးတြ ကုန္ခမ္းသြားလို႔လား အစရိွသျဖင့္ သံုးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။

ကိုယ့္ႏုိင္ငံမွာ ကိုယ္ဆႏၵရိွသေလာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံသူေတြ ေရာက္မလာတာ ကိုယ့္မွာရိွေနဲ့ ျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုလူ႔ေၾကာင့္ သည္လူ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလို႔ စြပ္စြဲရင္ မမွန္ကန္ပါဘူး။

ေကာင္းပါၿပီ။ အားလံုးဘာ ျပႆနာမွမရိွဖူး ဆိုပါေတာ့။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ယခင္ကထက္ စီးပြားေရး တိုးတက္ လာဖို႔ အေျခအေနက ေကာင္းေနပါၿပီ။ လမ္းပြင့္ေနပါၿပီ။ သို႔ေသာ္ စီးပြားေရးတိုးတက္လာဖို႔ တခုတည္းကို ၾကည့္ၿပီး ႏုိင္ငံျခား စီးပြားေရး ကုမၸဏီမ်ား အပါအဝင္ ေဒသခံစီးပြားေရးအုပ္စုမ်ားကို သူတို႔လုပ္ခ်င္သလို လုပ္ဖို႔ခြင့္ျပဳ လုိက္မယ္ဆိုရင္ ေရတို အတြက္ေတာ့ စီးပြားေရးတိုးတက္လာၿပီး ေရရွည္မွာ ဆိုးက်ဳိးေတြကို ဆက္ၿပီးရင္ဆုိင္ ရပါလိမ့္မယ္။

တဖက္မွာလည္း စီးပြားေရးတုိးတက္လာမႈဟာ လူနည္းစုအတြက္ပဲ ျဖစ္ေနရင္၊ အဲသလို စီးပြားေရးတိုးတက္လာဖို႔ မိမိ ႏုိင္ငံရဲ့ သဘာဝအရင္းအျမစ္ေတြကို ကုန္ခမ္းသြားေအာင္ အသံုးျပဳလုိက္ရင္ စီးပြားေရးတိုးတက္ လာတယ္ဆိုတာ ေရတို အတြက္ပဲ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ဒို႔ႏုိင္ငံေတာ့ စီးပြားေရးတက္လာၿပီ။ စာရင္းထဲမွာေတာ့ ၾကည့္လုိက္ရင္ Gross Doemstic Product (GDP) လို႔ေခၚတဲ့ ျပည္တြင္းထုပ္လုပ္မႈ တန္ဖိုးဟာ ျမင့္တက္လာေနတာ ေတြ႔ရၿပီဆိုပါစို႔။ ကုမၸဏီေတြ အတြက္ ကေတာ့ အျမတ္ေတြထြက္ေနၿပီ ဆိုပါစို႔။ သို႔ေသာ္ တဖက္မွာ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစုဟာ ျဖစ္သင့္တာ ထက္ပိုၿပီး ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေအာက္ under poverty line ေရာက္ေနရင္ ဒါဟာ တုိင္းျပည္ တခုအတြက္ အမွန္ တကယ္ တိုးတက္လာၿပီလို႔ မဆိုႏုိင္ပါဘူး။

ေနာက္တခုကလည္း ႏုိင္ငံတကာစီးပြားေရး ကုမၸဏီႀကီးေတြက အျမတ္တခုကိုသာၾကည့္ၿပီးလုပ္မယ္၊ profit oriented အစိုးရကိုယ္တုိင္ကလည္း အဲသည့္အျမတ္မ်ားကို ခြဲယူဖို႔အတြက္ပဲ စိတ္ဝင္စားမယ္။ အဲသလို လုပ္ခ်င္တုိင္းလုပ္ ေနၾကတာ ကိုလည္း တဖက္မွာ ျပန္ထိန္းညိႇဖို႔ နည္းနာေတြ၊ ဥပေဒေတြ မရိွရင္ (ရိွလည္းအသံုး မျပဳအသက္မဝင္ရင္) အရင္ဦးဆံုး ဆိုးက်ဳိး ကို ခံစားရမဲ့ သူေတြကေတာ့ ေတာေနဆင္းရဲသားေတြနဲ႔ ၿမိဳ႔ေန ဆင္းရဲသားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည့္အတြက္ အဆိုပါ ဆင္းရဲသားမ်ား ဆက္လက္မြဲေတျမဲ မြဲေတေနပါလိမ့္မယ္။ မြဲၾကတဲ့အတြက္ ပညာေရး က်န္းမာေရး လူမႈေရးေတြပါ တုိးတက္ မလာေတာ့ဘဲ နိမ့္ၾကျမဲ နိမ့္ၾကေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ လူသားရင္းျမစ္ တိုးတက္လာ ဖို႔ မလြယ္ေတာ့ပါ။ မံု႔လံုးစကၠဴကပ္ ဇတ္လမ္းကေနရလိုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံစီးပြားေရးတိုးတက္လာဖို႔ မက္ခရိုစီးပြားေရး Macro-economy က်င့္သံုးလုပ္ကုိင္ဖို႔ လိုသလို မက္ခရို စီးပြားေရး ကို ကုိယ္စားျပဳတဲ့ စီးပြားေရးအဖြဲ႔စည္းႀကီးမ်ားနဲ႔ ကုမၸဏီႀကီးမ်ား အျမတ္တခုတည္းကို ၾကည့္ၿပီး လုပ္ခ်င္သလို မလုပ္ရေလ ေအာင္ နည္းေတြ စည္းေတြ စနစ္ေတြ ဥပေဒေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ျမန္မာျပည္လို ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံမ်ားမွာ အေသးစားစီပြားေရး Micro economy မုိက္ခရိုစီးပြားေရးကိုလည္း ဦးေမာ့လာေအာင္ အားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲသည့္ စီးပြား ေရး ပံုစံႏွစ္ခု အၾကားမွာ ထိန္းညိႇေပးဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။

အခုျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးဟာ မက္ခရိုအဆင့္ေရာ မုိက္ခရိုအဆင့္ေရာ ဘယ္ေလာက္တိုးတက္ေနသလဲ ဆိုတာ ေစာေၾကာ ဖို႔ လိုပါတယ္။ တိုးတက္ရင္ တုိးတက္တယ္ မတိုးတက္ရင္ မတိုးတက္ဖူး ဆိုတာကို ရဲရဲေျပာရဲဖို႔ သံုးသပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လိမ္ေန ၾကရင္ေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ဆိုတာ အေဝးႀကီးမွာပဲ ေနပါလိမ့္မယ္။

ျမင္သေလာက္ ေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ အခုက်င့္သံုးေနတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဘာပင္စီးပြားေရးစနစ္လို႔သာ အမည္ တတ္ရမွာပါပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီလိုေျပာရသလဲ ဆိုတာကို ရွင္းပါ့မယ္။

အာဏာပုိင္ေတြက ကုိယ္ရဲ့အုပ္စု ကိုယ္နဲ႔အလြမ္းသင့္သူ စီးပြားဖက္မ်ားကိုသာ ၾကည့္ရႈ႔ပါတယ္။ မိုဘုိင္းဖံုး အလံုး တရာခ် ေပး လုိက္တယ္ ဆိုပါစို႔။ အဲသည့္အတြက္ ေဘာပင္နဲ႔ လက္မွတ္ထိုးေပးလုိက္တာပဲ။ အဲသည့္အခြင့္အေရး ရသူကေတာ့ မိုဘိုင္းဖံုး တလံုး ေဒၚလာတေထာင့္ငါးရာႏံႈးနဲ႔ အေတာ္ေလးကုိက္သြားၿပီ။ ေနာက္တဦးကိုေတာ့ ေမာ္ေတာ္ကား အစင္း သံုးရာ ႏုိင္ငံျခား က တင္သြင္းခြင့္ကို ေဘာပင္နဲ႔ လက္မွတ္ထိုးေပးလုိက္တယ္။ ရမဲ့အျမတ္ကေတာ့ ေအာလပံုပါပဲ။ ေနာက္တဦးကိုေတာ့ (သို႔ မဟုတ္) တဖြဲ႔ကိုေတာ့ (သို႔မဟုတ္) တဌာနကိုေတာ့ တရားမဝင္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ေတြကို တစင္းက်ပ္တသိန္း၊ ႏွစ္သိန္း ႏႈန္းနဲ႔ မွတ္ပံုတင္ေပးခုိင္းၿပီး ဆုိင္ကယ္ပုိင္ရွင္ေတြဆီက ေငြကိုယူလုိက္တဲ့ နည္းပါ။ ဒါေတြဟာ ကုိယ္ကကုန္ထုတ္လုပ္လို႔ အဲသည့္ထုတ္ကုန္ကို ျပန္လည္ေရာင္းခ်လို႔ ရတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ မဟုတ္ပါ။ မိမိျပည္တြင္းမွာ ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းထဲမွာ ဘုိင္ ပြတ္ ပြတ္တဲ့ နည္းသာျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တခုကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္က ျပည္တြင္းကုမၸဏီပုိင္ရွင္ တဦးကို ရဟတ္ယာဥ္ေပၚ တင္ေခၚလုိက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကား ေဒသတြင္းမွာရိွတဲ့ သစ္ကြက္တခုကို ရဟတ္ယာဥ္ေပၚကေန လက္ညွိးထိုးၿပီး "အဲဒါ မင္း လုပ္ခြင့္ရတဲ့ သစ္ကြက္" ဆိုၿပီး ေအာက္ေရာက္ေတာ့ ေဘာပင္နဲ႔သစ္ခုတ္ခြင့္ကို လက္မွတ္ထိုးေပးလုိက္ပါတယ္။

လတ္တေလာမွာလည္း ေတဇပုိင္ ထူးကုမၸဏီကို ရွမ္းျပည္အတြင္းမွာ သစ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ ေပးတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ ထံုးစံ အတုိင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက လုပ္ပုိင္ခြင့္ကို ေဘာပင္နဲ႔လက္မွတ္ ထိုးရံုပါပဲ။ ၾကားရတဲ့ သတင္းကေတာ့ စိတ္ကုန္စရာပါ။ ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ေတဇက သစ္လုပ္ငန္းမွာ ဦးစီးမဲ့ ကၽြမ္းက်င္သူကို ေမးပါတယ္တဲ့။ သစ္တတန္ဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ဳိး တုိင္းတာပါသလဲ တဲ့။ ကၽြမ္းက်င္သူရဲ့ အေျဖက ဟိုတံုးကဆိုရင္ သစ္တပင္ခုတ္ရင္ သစ္တန္သံုးတန္ ထြက္တယ္လို႔ ေယဘုယ် ေျဖပါတယ္။ (သစ္တန္ကို အေလးခ်ိန္ႏွင့္မတိုင္းပါ။ ေပနဲ႔တုိင္းတဲ့အတြက္ တန္ေပလို႔ သံုးႏႈံးပါတယ္)။

သို႔ေသာ္လည္း ဒီေခတ္မွာေတာ့ သစ္ပင္ေတြဟာ အရင္ေလာက္ မႀကီးေတာ့တဲ့အတြက္ သစ္တပင္ခုတ္မွ သစ္တန္ေပ တတန္ပဲ ထြက္ပါတယ္လို႔ ျပန္ေျဖပါတယ္။ ေတဇခုတ္ခြင့္ ရတဲ့ သစ္တန္ေပက တစ္သိန္းလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ သစ္ပင္တသိန္း ခုတ္ရမွာေပါ့လို႔ ေတဇက ျပန္ေမးပါတယ္။

ကၽြမ္းက်င္သူက ဒီလိုေျဖပါတယ္။ ခုတ္ရမဲ့သစ္ပင္ကေတာ့ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ တစ္သိန္းမွန္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ သစ္ပင္အမ်ဳိးအစားနားမွာ ေပါက္ေနတဲ့ ကိုယ္မလိုအပ္တဲ့ သစ္ပင္ႀကီးငယ္ေတြကို ရွင္းၿပီးမွ ခုတ္ရတဲ့ အတြက္ မိမိလိုခ်င္တဲ့ သစ္တပင္ခုတ္တုိင္း အနည္းဆံုးအားျဖင့္ အျခားသစ္ပင္ငါးပင္ကိုပါ ခုတ္ပစ္ရတယ္လို႔ ျပန္ေျဖ ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ သစ္ပင္တသိန္းခုတ္ဖို႔ အျခားသစ္ပင္ ငါးသိန္းကိုပါ စေတးလုိက္ရတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီလို စီးပြား ေရးလုပ္ဖို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္က ေတဇအတြက္ သစ္လုပ္ခြင့္ကို စာရြက္ေပၚမွာ လုပ္ေစခုတ္ေစဆိုၿပီး ေဘာပင္နဲ႔ လက္မွတ္ ေရးထိုး ေပးလုိက္ပါတယ္။ လြယ္လုိက္တဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ လို႔ ဆိုရေတာ့မွာပါ။ ဒီၾကားထဲမွာ တရုတ္အပါအဝင္ အိမ္နီးခ်င္း ကုမၸဏီေတြ ခုတ္ေနလို႔ သစ္ေတာေတြ ပါးလာတယ္ ဆိုတာကလည္း ျငင္းလို႔မရပါဘူး။

အဆိုးအေကာင္း အက်ဳိးအေၾကာင္း ဘာကိုမွ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ျခင္း မျပဳဘဲ စာရြက္ေပၚမွာ ေဘာပင္တေခ်ာင္းနဲ႔ လက္မွတ္ ထိုးေပးတဲ့ ေပၚလစီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေဘာပင္ေပၚလစီ စီးပြားေရးလို႔ အမည္တပ္လုိက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝအရင္း အျမစ္ကို သံုးစြဲခ်င္ရင္ ဘယ္လိုစီစဥ္ၿပီးမွ ေဆာင္ရြက္ရတယ္ ဆိုတာကို နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေတဇကေတာ့ ဘာကိုထည့္ စဥ္းစားမွာလဲ သူနဲ႔ အလြမ္းသင့္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား အာဏာရိွေနတံုး လုပ္စရာရိွတာကို သြက္သြက္လက္လက္နဲ႔ မ်ားမ်ားရေအာင္ လုပ္မွာပါပဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကလည္း ေငြေပၚျမန္တဲ့ သစ္လုပ္ငန္းလိုဟာမ်ဳိး ကို ပိုၿပီးႏွစ္သက္ပါလိမ့္မယ္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီးျခင္း Deforestation ဆိုတာကို ႏွစ္ဖက္စလံုးက ထည့္သြင္းစဥ္း စားျခင္း မျပဳၾကပါ။ ထိုေဒသအတြင္း သစ္ေတာကို မီွတင္းေနထုိင္တဲ့ လူမ်ားတုိင္းရင္းသားမ်ား ေရရွည္မွာ ေတာျပဳန္းတဲ့ ဆိုးက်ဳိး ဒဏ္ အရင္ဆံုးခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္အစိုးရကေတာ့ ေျပာမွာပါ။ ခုတ္လုိက္တဲ့ သစ္ပင္ေတြေနရာမွာ အစားထိုး ျပန္စုိက္မွာပါလို႔ ဆိုေကာင္းဆိုပါလိမ့္မယ္။ သို႔ ေသာ္လည္း အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္း ခုတ္လုိက္တဲ့ ေနရာမွာ ခ်က္ျခင္းအစားျပန္ထိုး စိုက္ဖို႔ ဆိုတာ လြယ္ကူတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါ။

အဂၤလိပ္ေခတ္တံုးကေတာ့ သစ္ေတာဥေပဒဆိုတာ ရိွပါတယ္။ ဥပေဒအတုိင္း လုိက္နာရပါတယ္။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ သစ္ကြက္ တခုကို ခုတ္ၿပီးရင္ ခ်က္ျခင္းျပန္စုိက္ပါတယ္။ ရွိရင္ရိွသေလာက္ ခုတ္ယူသြားတာမ်ဳိး လုပ္လို႔မရပါ။ ခ်န္ထား ရမဲ့ အကြက္ကို သြားထိလို႔မရပါ။ ခုတ္သြားတဲ့ သစ္ကြက္မွာ ေနာက္အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္သံုးဆယ္ ဆိုရင္ ေနာက္တေခါက္ ျပန္လာၿပီး သစ္ထုတ္လို႔ ရေအာင္ အလွည့္က်စနစ္ Rotating system နဲ႔စီစဥ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ကြ်န္းပင္တုိင္းမွာ အပင္ရဲ့ ကိုယ္ပုိင္နံပါတ္ ရိွပါတယ္။ သစ္ပင္သက္ရင့္တဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နံပါတ္ကိုသာ ခုတ္ခြင့္ ေပးပါတယ္။ အဲဒီလို စနစ္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္တာဟာ သစ္ထုတ္လုပ္ငန္းကို စဥ္ဆက္မျပတ္ sustainable လုပ္ကုိင္ ႏုိင္ေအာင္ျဖစ္ၿပီး သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးျခင္း ကိုလည္း ကာကြယ္ ရာေရာက္တဲ့ အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေရႊဥမွန္မွန္ဥေပးတဲ့ ငန္းကိုသတ္ၿပီး ဗုိက္ခြဲ ေရႊဥ ရွာတာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းတဲ့ စနစ္ပါ။

အခုျမန္မာျပည္မွာ ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ကေတာ့ ေဘာပင္စီးပြားေရးစနစ္ျဖစ္လို႔ ေရွ႔ေလွ်ာက္ ဆိုးက်ဳိးေတြ သာ ေတြ႔ရမဲ့ ကိန္းပါပဲ။

(စာဖတ္သူမ်ားခင္ဗ်ား အဂၤလိပ္လို ညႇပ္ေရးထားတာေတြဟာ ဘိုဆန္ေအာင္ ေရးခ်င္လုိ႔ မဟုတ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္း တင္ျပပါရ ေစ။ မိတ္ေဆြစာဖတ္သူ အခ်ဳိ႔က အႀကံေပးပါတယ္။ တခ်ဳိ႔စာလံုးေတြ အသံုးအႏႈံူးေတြကို ၾကံဳရင္ၾကံဳသလို အဂၤလိပ္လို ထည့္ေရး ေပးဖို႔ အႀကံျပဳၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႔အသံုးအႏႈံးမ်ားက သိၿပီးသားသူေတြ အတြက္ေတာ့ အဆန္း မဟုတ္ေပမဲ့ မသိရိွေသးေသာ သူမ်ားအတြက္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တႏုိင္တပုိင္ ဗဟုသုတရေစႏုိင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။)

ေဇာ္မင္း (လူ႔ေဘာင္သစ္)
၃ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္