ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး ဒိုင္ယာေလာ့ေတြ ေအာင္ဖို႔ဆိုရင္

ျမန္
မာ့ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေနပံုက အားမရစရာ။
တဘက္က စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ တိုးတက္မႈေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရသလို၊ တဘက္ကလည္း သံသယႀကီးထြားဖြယ္ ကိစၥမ်ား ကလည္း အမ်ားအျပား။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ေတြ႔ဆံုေရးအတြက္ဟုဆိုကာ စစ္အစိုးရဘက္က ဆက္ဆံေရး၀န္ႀကီးတဦး တရား၀င္ ခန္႔အပ္ေပးခဲ့သည္။ သူ႔ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း စစ္အစိုးရ ႏွင့္ တိုင္းျပည္အက်ဳိးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ပါမည္ဟု ကုလအထူးသံ မစၥတာဂမ္ဘာရီမွတဆင့္ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခဲ့ သည္။ ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကလည္း လြန္းထိုးသြားလာ ႀကဳိးပမ္းေနၾကသလို၊ ႏိုင္ငံတကာလည္း အာရံု စူးစိုက္ကာ ျမန္မာျပည္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အထူးအေလးေပးတိုက္တြန္းေနၾကသည္။ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားကပင္ ႏႈတ္ဆိတ္မေနႏိုင္ ေျပာလာၾကရၿပီ။ ဤအေျခအေနက အေျခအေနေကာင္းမ်ားဟု ယူဆႏိုင္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ကုလ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ ဌာေနတာ၀န္ခံကို ေၾကျငာခ်က္တခုအေပၚ အေၾကာင္းျပဳ၍ ႏွင္ထုတ္ခဲ့ျပန္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အားေလွ်ာ့ေစမည့္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကိုလည္း အစိုးရေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႔ႏွင့္ ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာမ်ားက တက္တက္ႂကြႂကြလုပ္ေနဆဲ။ သံဃာ့ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့ၿပီး ၁ လေက်ာ္ၾကာလာသည့္ တိုင္၊ ေသြးထြက္သံယုိမႈမ်ား ရွိခဲ့သည့္တိုင္ တရား၀င္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား မရွိေသး။ ဖမ္းဆီးမႈမ်ား ဆက္လက္ရွိေနသလို၊ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ လူစုလူေ၀းျဖင့္ လမ္းျပေျမပံုႏွင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို တဘက္သတ္ အဓမၼေထာက္ခံ ခိုင္းမႈမ်ားကလည္း ရွိေနသည္။ လမ္းျပေျမပံု ၇ ခ်က္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုမူၾကမ္းမ်ားကိုလည္း မေျပာင္းအလဲ ဆက္လက္ခ်ီတက္ မည္ဟု စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားက ဆိုေနေသးသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ အေကာင္းဘက္အေျပာင္း အလဲမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ဖြယ္ သိပ္မရွိလွ။ ေဆြးေႏြးေနလွ်င္လည္း ထူးစရာ အေၾကာင္းမျမင္။ ပို၍ အေရးႀကီးသည္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မလြတ္ေျမာက္ေသး။ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ဘ၀ျဖင့္ ေဆြးေႏြးပြဲကို ေမွ်ာ္ေနရသည့္ႏွယ္ ရွိေနသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကလည္း အခ်ိန္တိတိက်က်၊ ပီပီျပင္ျပင္ ျဖစ္မလာေသး။

ေျပာရလွ်င္ သံသယရွိစရာ အမ်ားအျပား။ မွ်တစြာ ေျပာရလွ်င္ စစ္အစိုးရဘက္ကလည္း ဒီမိုကေရစီအတိုက္အခံ အင္အား စုမ်ားအေပၚ သံသယရွိေနႏိုင္ေသးသည္။ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေတာင္းဆိုေနသည့္အခ်ိန္၌ပင္ ဖိအားေပးမႈမ်ား၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ကလည္း လုပ္ေနၾကေသးဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ယံုၾကည္မႈ မရွိႏိုင္ၾက။ ယံုၾကည္မႈရလာဖို႔င္ တည္ေဆာက္ၾကရပါလိမ့္ဦးမည္။

ဤအေျခအေနတြင္ ပညာရွင္အခ်ဳိ႔တင္ျပထားသည့္ စဥ္းစားစရာအခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ေ၀ငွခ်င္သည္။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးဆိုင္ရာ ဖရပ္တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡတဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာမာ့ခ္ ထမ္တိုင္၏ ေဟာေျပာခ်က္ တခုကို နားေထာင္ခြင့္ က်ေနာ္ရခဲ့သည္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းရွိ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးကိစၥမ်ားတြင္ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က်ပါ၀င္ေနခဲ့ရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ သူကေတာ့ “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ”မ်ားအေၾကာင္းကို အေျခ တည္၍ ေယဘူယ်သေဘာ ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ စိတ္၀င္စားဖြယ္၊ က်ေနာ္တို႔ အေျခအေနႏွင့္လည္း ဆက္စပ္မႈ ရွိသည္ဟု ေတာ့ ယူဆပါသည္။

သူက စ၍ ေမးခြန္းထုတ္သည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ၾကၿပီ ဆိုပါစို႔။”
“ဘယ္သူ႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလဲ”
ဤေမးခြန္းမ်ဳိးကို အရင္ေမးဖို႔လိုပါလိမ့္မည္။ ယခုလည္း က်ေနာ္တို႔က “ဘယ္သူ႔အတြက္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးလဲ” ဟု ေမးရန္ လိုပါလိမ့္မည္။
မိမိအတြက္ အက်ဳိးစီးပြားမပါလွ်င္ ၎ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက မေအာင္ျမင္တတ္ၾကပါ။
ယခုလည္း ေမးစရာရွိလာပါသည္။ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔က ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ၾကမည္ဆိုပါစို႔။ “ဘယ္သူ႔အတြက္ အေျပာင္းအလဲ လဲ” ဟု ေမးစရာေတာ့ ရွိေနပါသည္။ အကယ္၍ ဤေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က က်ေနာ္တို႔အတြက္ အေရးမႀကီးဖူးဆိုလွ်င္ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံေနၾကမည္နည္း။ အလားတူ ဤေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက သူတို႔အတြက္ အေရးမႀကီးဖူးဆိုလွ်င္လည္း စစ္အုပ္စုဖက္က၊ သို႔မဟုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသူမ်ားဖက္က မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံေနၾကမည္နည္းဟုလည္း ျပန္ေတြးဖြယ္ ရွိေနပါသည္။

စစ္အစိုးရကလည္း ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ စည္းစနစ္က်နသည့္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္မည္ဟု ဆိုေနပါသည္။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဒီမိုကေရစီနည္းက်ေသာ၊ အရပ္သားျပည္သူမ်ားက အစိုးရကို ထိန္းခ်ဳပ္မႈရွိေသာ စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလိုေနၾကပါသည္။ ဤအခ်က္ကို ေဆြးေႏြးပြဲ၏ ဦးတည္ခ်က္အျဖစ္ အတူတူ သတ္မွတ္ႏိုင္ၾကရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္ မည္။

ဤသို႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျဖစ္လာဖို႔ဆိုလွ်င္ အၾကမ္းဖက္မႈသံသရာလည္ေနသည့္ကိစၥကို အရင္ရပ္ဆိုင္းပစ္ရန္ လိုအပ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားက ေၾကာင္လိမ္ေလွခါးသဖြယ္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္က အၾကမ္းဖက္၍ သူက အၾကမ္းျပန္ဖက္သည္။ သူက အၾကမ္းဖက္ေသာေၾကာင့္ တဖန္ျပန္၍ ဖက္ရသည္။ မဆံုးေတာ့။ ဤသို႔ျဖင့္ ပဋိပကၡမ်ားက မဆံုႏိုင္သည့္ အျပန္အလွန္အၾကမ္းဖက္မႈသံသရာျဖင့္ လည္ေနရေတာ့သည္။ ဤျဖစ္ရပ္မ်ဳိးကို ရပ္ပစ္လိုက္ဖို႔ လိုပါသည္။ ၎အခ်က္ကို အခ်ဳိ႕ေသာပညာရွင္မ်ားကလည္း ပဋိပကၡကို အဆင့္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း (De-esclation of conflict) ဟု ဆိုၾကပါ သည္။ တဘက္ႏွင့္ တဘက္ပုတ္ခတ္တိုက္ခိုက္ေနမႈမ်ား၊ အမနာပ ေဖာ္ျပေနမႈမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းၾကရန္ လိုလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ရာတြင္ တဆင့္တက္ႏိုင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ပါေမာက ၡ မာ့ခ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္သူသည္ ကြန္ရက္မ်ား ျဖစ္တည္ေနပံုကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသည့္သူ (Web-watcher)၊ ကြန္ရက္ကို ကိုယ္တိုင္တည္ေဆာက္ေနသည့္သူ (web-builder) ျဖစ္ရန္ လိုသည္ဟု ဆိုပါသည္။ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း မတူကြဲျပားသည့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား၊ မတူကြဲျပားသည့္ အုပ္စုမ်ား၊ မတူကြဲျပားသည့္ လူမ်ဳိးမ်ား၏ အေရး၊ ဤအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား တည္ရွိေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ား နားလည္ႏိုင္ေအာင္၊ ေျဖရွင္းႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရ မည့္သူဟု ဆိုျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုမွ်မက ပဋိပကၡမ်ား၏ ဘက္အသီးသီး၌လည္း သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူ၊ သေဘာထား တင္းမာသူမ်ား ရွိေနႏိုင္ၾကေသးပါသည္။ ဤသို႔သေဘာထားတင္းမာသူ၊ ေပ်ာ့ေျပာင္းသူ၊ ရန္-ငါ၊ အျခား ၾသဇာရွိႏိုင္ေသာ အုပ္စုမ်ားအၾကား ခ်ိတ္ဆက္ေပးရေသာ ပညာသည္ အႏုပညာ ျဖစ္ပါသည္။

ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲလုပ္မည္ဆိုလွ်င္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအတြက္လည္း စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ႀကိဳတင္ျပဳထားရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ အေျခအေနက ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေတြးအေခၚကြဲျပားေနေသာ အုပ္စုမ်ားအၾကား ပူးတြဲ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပိုရႈပ္ေထြးလာမည္ကေတာ့ အမွန္ပင္။ မိမိအလုိက် မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ သလို၊ သူ႔အလိုက်ခ်ည္းပဲ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ သည္ေနရာတြင္ “အိမ္ေထာင္ျပဳ”ေတာ့မည့္ စံုတြဲ တခုႏွင့္ ဥပမာေပးလိုသည္။ အိမ္ေထာင္ျပဳေတာ့မည္ ဆိုလွ်င္ အရွည္ကိုေတြး၍ ႏွစ္ေယာက္ေပါင္းရန္ စဥ္းစားၾကရေတာ့သည္။ ကိုယ့္အလိုခ်ည္း မျဖစ္ ႏိုင္သလို၊ သူ႔အလိုခ်ည္း မျဖစ္ႏိုင္၊ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ လိုက္ေလ်ာဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရပါမည္။ စိတ္ထဲက ႀကိဳတင္ ၍ စိတ္ကူးယဥ္ၾကည္ႏူးတတ္ၾကသလို၊ လိုက္ေလ်ာ အေပးအယူလုပ္ဖို႔လည္း အဆင္သင့္ျပင္ထားၾကရေတာ့သည္။ ကိုယ္အိမ္ ေထာင္ျပဳမည့္ မိန္းမကို အႏိုင္က်င့္လိုက္မည္ဟု စဥ္းစားထားလွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ မတူကြဲ ျပားသည့္ ဘ၀ကို အတူေလွ်ာက္လွမ္းၾကရေတာ့မည္ မဟုတ္ပါလား။

ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တစံုတရာ တိုးတက္ ေအာင္ျမင္မႈရလာပါက ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားကို က်ေနာ္တို႔က ႀကိဳ ေမွ်ာ္ျမင္ထားဖို႔လည္း လိုပါသည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား အားလံုး ခံုရံုးတင္ပစ္လိုက္ဖို႔ စဥ္းစားသည္မွာ မျဖစ္ႏိုင္လွပါ။ အလားတူပင္ ဒီမိုကေရစီပါတီမ်ားအားလံုးကို “ေရဗူးေပါက္ တာ မလိုခ်င္ဘူး၊ ေရပါတာပဲ လိုခ်င္တယ္” ဟူသည္မ်ဳိး အမိန္႔ေပး စနစ္ျဖင့္ စစ္တပ္ပံုစံ သြား၍ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။

ထို႔အျပင္ ေခတ္အေျပာင္းအလဲကာလမ်ားသည္ အရႈပ္အေထြး၊ အက်ပ္အတည္းမ်ား မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာတတ္သည့္ သေဘာလည္း ရွိေနပါသည္။ အေျပာင္းအလဲမ်ားသည္ မေခ်ာေမြ႔တတ္၊ ပို၍ ရႈပ္ေထြးမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္လာၾကရသည္က ေတာ့ မူလသဘာ၀ပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ရႈပ္ေထြးလာမည့္အေျခအေနကို ႀကိဳေမွ်ာ္ေတြးထားရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။ ဤသို႔ ရႈပ္ေထြးလာမႈမ်ား၊ ျပႆနာမ်ားကို ေၾကာက္ရြံ႔ေနေသာေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲမလုပ္သည္မွာ မိုက္မဲရာက်လြန္း လွပါသည္။ ဤျပႆနာမ်ားကို သတၱိရွိရွိျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္ျဖတ္ၾကဖို႔သာ လိုအပ္ပါသည္။

ျဖစ္ႏိုင္သည္က ယခင္ပံုစံမ်ဳိး အသားက်ေနက် ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ ျပန္သြားရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္းပင္။ မိမိသက္ေတာင့္သက္သာ ျဖစ္ေနေသာ ဇံုမွ ထြက္ၾကရပါသည္။ လက္ေတြ႔က်က် အေျခအေနမ်ား၊ ျပႆနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္ၾကရပါသည္။ ထိုမွ်မက ကစားပြဲတြင္ ကစားသူအသစ္မ်ား၊ စည္းမ်ဥ္း အသစ္မ်ား၊ ျပႆနာအသစ္မ်ား ပါ၀င္လာမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တီထြင္ ဖန္တီးမႈ ရွိရန္လည္း အထူးလိုအပ္ပါသည္။ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ နယ္ပယ္အသစ္သို႔ တက္လွမ္းရန္ လိုအပ္သလို၊ မိမိကၽြမ္း၀င္ထားသည့္ ဧရိယာ၏ျပင္ပသို႔ ထြက္ရပါေတာ့မည္။ သို႔မဟုတ္ပါက မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဟုပဲ ဆိုပါရေစ။

ထိုမွ်မက ေဒါက္တာမာ့က္က ေျပာရာ၌ ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္အေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ေနသူမ်ား၏ စိတ္မရွည္ သည္းညည္းမခံႏိုင္ေတာ့မႈ (Fatigue) ရွိတတ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာပါသည္။ လူအမ်ား၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားက တသမတ္တည္း ရွိမေနတတ္ပါ။ အခ်ိန္ မည္မွ် ယူၾကမည္နည္း။ အခ်ိန္ၾကာေလေလ သို႔ေလာ သို႔ေလာ ျဖစ္လာေလေလပင္ ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ၾကာလာ သည္ႏွင့္ အမွ်၊ ရႈပ္ေထြးမႈမ်ား၊ ျပႆနာမ်ား ရင္ဆိုလာရသည္ႏွင့္အမွ်၊ ထင္သလို မျဖစ္လာသည္ႏွင့္ အမွ် ျပန္၍က်ဆင္း သြားတတ္ေသာ လူ႔သေဘာလည္း ရွိေနပါသည္။ အလားတူ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါ၀င္ေနသည့္ ပါတီမ်ားသာမက၊ သာမန္ လူထုမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ကူညီေနသူမ်ားတြင္လည္း အလားတူ စိတ္အတက္အက် ခံစားမႈမ်ဳိး ရွိေနတတ္ၾကပါသည္။

စိတ္အားထက္သန္မႈ၊ တက္ႂကြမႈအျပည့္ျဖင့္ ရွိေနၾကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးႏိုင္မွသာ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက ေအာင္ျမင္မႈ ရွိႏိုင္ပါသည္။

ေအာင္သူၿငိမ္း
ႏို ၂၄၊ ၂၀၀၇။

ဤေဆာင္းပါးကို မဇၥ်ိမအြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာ (ျမန္မာဘာသာ) တြင္လည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။