သည္ျပည္မွာ ေဘးဘယာ ေ၀းကြာၾကေစသား

လက္
ခုပ္ထဲက
ေရဘ၀မို႕
ငါတို႕ ေအးျမရေသာ္လည္း

လက္ခုပ္ထဲက
ဖန္ကြဲစေတြ
ငါတို႕ ျဖစ္လိုက္ခ်င္ပါဘိ။
ေမာင္သာယာ


ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “အာဂအမ်ဳိးသမီး”လို႕ေျပာရင္ သာမန္ျပည္သူေတြသာမက အာဏာရွင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးေတြ ကပါ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါနဲ႕ သူ ဘယ္လိုေတြးေခၚစဥ္းစားသလဲ၊ ဘယ္လို ရပ္တည္႐ုန္းကန္ သလဲ ဆိုတာ သိခ်င္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူေရးတဲ့ “ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး”ဆိုတဲ့ စာအုပ္ေလးကို ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ အေမွာင္လႊမ္းေနတဲ့ လူမႈအေဆာက္အအံုထဲမွာ အလင္းသစ္တစကို လက္ကနဲ ေတြ႕လိုက္ရသလိုပါပဲ။ ဖိႏွိပ္မႈနဲ႕ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ ဆိုတဲ့ အေမွာင္ထုကို ခြင္းပစ္လိုက္တဲ့ အဲဒီ အလင္းေရာင္သစ္ေလး ကို သူသူငါငါ ျမင္ေစေတြ႕ေစခ်င္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ဒီစာအုပ္ေလးကို ၫႊန္းျဖစ္ပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀) ေက်ာ္ေလာက္ ကိုလိုနီစနစ္ေအာက္မွာ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့၊ ၿပီးတခါ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) ေက်ာ္ အာဏာရွင္စနစ္နဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္ေအာက္မွာ ခါးစည္းခံေနရျပန္တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုရဲ႕ စိတ္အေျခအေနဟာ ဘယ္လို ျဖစ္ေနႏိုင္ပါသလဲ။

သခင္ဆို ကၽြန္ေၾကာက္ ေၾကာက္၊ အလုပ္ရွင္ဆို အလုပ္သမားေၾကာက္ ေၾကာက္၊ သူေ႒းဆို အေစအပါးေၾကာက္ ေၾကာက္၊ အထက္ဆို ေအာက္ေၾကာက္ ေၾကာက္၊ စစ္တပ္ဆုိ အရပ္သားေၾကာက္ ေၾကာက္နဲ႕ အားႀကီးသူကို အားနည္းသူေၾကာက္ ေၾကာက္ၾကပံု ဟာျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈတခုလိုမ်ား ထြန္းကားေနၿပီလားဆိုတာ ဆန္းစစ္ရ မတတ္ပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ “အႀကီးအကဲေဟ့”လို႕ ဆိုတာနဲ႕ကို အ႐ိုအေသကုန္ေအာင္ ေၾကာက္ၾက ရေတာ့တာကိုး။

ဥစၥာဓန ဆံုး႐ံႈးမွာေၾကာက္။ မိသားစု၊ မိတ္ေဆြ၊ ခ်စ္ခင္သူနဲ႕ ေကြကြင္းမွာေၾကာက္။ ဆင္းရဲမွာေၾကာက္။ အလုပ္ ျပဳတ္မွာ ေၾကာက္။ ငတ္မွာေၾကာက္။ အခြင့္အလမ္းလက္လြတ္မွာေၾကာက္။ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းခံရမွာေၾကာက္။ ေထာင္က်မွာေၾကာက္။ ေသမွာေၾကာက္နဲ႕ ေၾကာက္မဆံုးျဖစ္ရရွာတဲ့ လူသားရဲ႕ စိတ္အေဆာက္အအံုကေလး ျခစြဲေနခဲ့တာ မ်ဳိးဆက္ဘယ္ႏွစ္ဆက္ ေတာင္ ရွိပါၿပီလဲ။

ဒီေနရာမွာ “အကာအကြယ္မဲ့မႈ” (Vulnerable) ဆိိုတဲ့စကားက ေတာ္ေတာ္တာသြားပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈမဲ့၊ တန္ဖိုးထားမႈမဲ့႐ံုတင္မက ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စပါ ေပ်ာက္ရွသြားတဲ့ထိ ၀ပ္တြားသြားတာ၊ အားမာန္မဲ့ သြားတာမ်ဳိးပါ။ လူငယ္ လံုမငယ္ေတြဆို အၫြန္႕တံုးသြားတာမ်ဳိးပါ။ လူေတြမွာ ပင္ကိုယ္အရည္အေသြးေတြ ရွိစၿမဲ ပါ။ ဒီလို ရွိမွန္းသိလ်က္နဲ႕ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္မရတဲ့၊ ရွိလို႕ရွိမွန္းေတာင္ မသိၾကေတာ့တဲ့ ရွင္လ်က္နဲ႕ ေသေနရတဲ့ ဘ၀မ်ဳိးပါ။ ကိုယ့္ဘာသာ ျဖစ္ခြင့္မရတဲ့ ျပ႒ာန္းခံဘ၀ကိုေရာက္သြားတာမ်ဳိးပါ။

ဘယ္လို အကာအကြယ္မဲ့မႈမ်ဳိးလဲ ဆိုတာထက္ ႏိုင္ငံအစိုးရက ႏိုင္ငံသားေတြကိုေပးတဲ့ တခုတည္းေသာ အကာအကြယ္ဟာ အက်ဥ္းေထာင္ေတြကလြဲၿပီး ဘာမ်ား ရွိအံုးမွာတဲ့တုန္း။ (အကာအကြယ္မဲ့မႈနဲ႕ပတ္သက္လို႕ တခ်ိန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အက်ယ္တ၀င့္ ေဆြးေႏြးလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္-စကားခ်ပ္) ဒီေတာ့ကာ “လြပ္လပ္မႈနည္းေလ အကာအကြယ္မဲ့မႈ မ်ားေလ”။ “လူ႕အခြင့္အေရးကင္းမဲ့ေလ အကာအကြယ္မဲ့မႈ တိုးပြားေလ” ဆိုတဲ့ အလင္းအေမွာင္သေဘာကို ဆင္ျခင္မိပါ တယ္။

ေန႕ေျပာ ေနာက္ၾကည့္၊ ညေျပာ ေအာက္ၾကည့္ဆိုတာနဲ႕တင္ မလံုၿခံဳေတာ့လို႕ “႐ႈး တိုးတိုး၊ တိတ္တိတ္ေန။ မေျပာနဲ႕။ ပြဲျပတ္ သြားမယ္”ဆိုတဲ့ လိပ္ျပာလြင့္မတတ္ ေၾကာက္ရြံ႕ၾကတာမ်ဳိးပါ။ မိသားစု၀င္ခ်င္း မတိုင္ပင္ရဲ၊ မိတ္ေဆြသဂၤၤဟခ်င္း မတိုင္ပင္ ရဲတဲ့ မလံုမလဲ၊ မယံုရဲရဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုရဲ႕ နိစၥဓူ၀ အေျခအေနပါ။ ျမင္မိရင္ ကိုပဲ အျပစ္သင့္ေနႏွင့္ၿပီ၊ ေျပာမ်ားေျပာမိ ရင္ေတာ့ ဒဏ္ပါသင့္ၿပီေပါ့။ စကားလံုးတလံုးဟာ ပုဒ္မတခုနဲ႕ညီေန တယ္။ ဥပမာ ‘လူ႕အခြင့္အေရး’ဆိုရင္ (၅)(ည) လို႕သာ နားလည္ထားၾကေတာ့တယ္။

ေၾကာက္ရြံ႕မႈဆိုတဲ့စကားရဲ႕အဓိပၸာယ္ဟာ ဘာပါလဲ။ ကိုယ့္ထက္ အားႀကီးသူကိုေၾကာက္တာ၊ ကိုယ့္ထက္ အာဏာရွိသူကို ေၾကာက္တာ၊ ကိုယ့္ထက္ ခ်မ္းသာသူကိုေၾကာက္တာ၊ ကိုယ့္ထက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူကိုေၾကာက္ တာ စသျဖင့္ ဒီိလို ေၾကာက္ တာမ်ဳိးကို ေၾကာက္ရြံ႕မႈလို႕ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက အဓိပၸာယ္ဖြင့္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဖိႏွိပ္ခံရလြန္းတဲ့အခါ၊ အႏိုင္အထက္ျပဳ က်င့္ခံရလြန္းတဲ့အခါ က်ဳိးႏြံသြားတတ္တဲ့ လူ႕သဘာ၀မို႕ ဒါကို ေၾကာက္ရြံ႕မႈ အစစ္အမွန္လို႕ ေျပာႏိုင္ပါ့မလား။

ဒါျဖင့္ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ အစစ္အမွန္ဆိုတာ ဘာပါလဲ။ အားႀကီးတဲ့သူက အားနည္းတဲ့သူကိုေၾကာက္တာ၊ အာဏာ ရွိတဲ့သူက အာဏာမဲ့တဲ့သူကိုေၾကာက္တာ၊ ခ်မ္းသာတဲ့သူက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့သူကိုေၾကာက္တာ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိတဲ့သူက လုပ္ခြင့္ကိုင္ခြင့္ မရွိတဲ့သူကို ေၾကာက္တာ။ ဒီလို အဓမၼက ဓမၼကိုေၾကာက္တာမ်ဳိးကိုသာ တကဲ့ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ အစစ္အမွန္လို႕ ေျပာရမယ္ထင္ ပါတယ္။

ဒီလို အားႀကီးသူက အားနည္းသူကို အႏုိင္က်င့္တဲ့နည္းနဲ႕။ အာဏာရွိသူက အာဏာမဲ့သူကို ဖိႏွိပ္တဲ့နည္းနဲ႕။ ခ်မ္းသာသူက ဆင္းရဲသူကို ေသြးစုပ္တဲ့နည္းနဲ႕။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူက လုပ္ခြင့္ကိုင္ခြင့္မရွိသူကို ပိတ္ပင္တားဆီးတဲ့ နည္းနဲ႕ ျပဳမူတာေတြဟာ ‘အတြင္းအေၾကာက္တရား’ကလာတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြသာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕က လူေတြကို ၿငိမ္ေန၊ ၀ပ္ေန၊ ပိေန၊ ျပားေနၾက ေစလိုတယ္။ ျမင္ေန၊ သိေန၊ ၾကားေန၊ လႈပ္ရွားေနတာမ်ဳိး လံုးလံုး မလိုခ်င္ၾကဘူး မဟုတ္လား။

ဒါကို အဟုတ္ထင္မိတဲ့အခါက်ေတာ့ မဟုတ္တာလုပ္မွန္းသိလ်က္နဲ႕ မေျပာရဲ။ မတရားျပဳက်င့္ခံရမွန္းသိလ်က္နဲ႕ မလြန္ဆန္ ရဲ။ မ႐ိုးသားမွန္းသိလ်က္နဲ႕ မျငင္းပယ္ရဲေတာ့ဘဲ ငံု႕ခံတတ္တဲ့အေျခအေနကို ေရာက္သြားေရာ။ ဒီေတာ့ လူလိမ္လူညာေတြ၊ လူပါးလူနပ္ေတြ၊ လူေကာက္လူညစ္ေတြ၊ လူဆိုးလူယုတ္ေတြကို လူတြင္က်ယ္ လုပ္ခြင့္ရေအာင္ ေနရာေပးမိလ်က္သား ျဖစ္သြားေတာ့တာေပါ့။

လူေတြကို အဂတိလိုက္စား ေဖာက္ျပားေစတာ အာဏာမဟုတ္။ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕မႈပါ။ အာဏာလက္လႊတ္ရမွာ ကို ေၾကာက္ရြံ႕တာဟာ အာဏာရွင္ေတြကို ေဖာက္ျပန္ေစၿပီး၊ အာဏာရဲ႕ ဒဏ္ခ်က္ကို ေၾကာက္ရြံ႕တာဟာ ဖိႏွိပ္ ခံရသူေတြကို ေဖာက္ျပန္ေစတယ္လို႕ စာေရးသူက႐ႈျမင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ကာ ေၾကာက္ရြံ႕မႈနဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈဆိုတာ ေခါင္းနဲ႕ပန္းလို စိတ္ခ်င္းကပ္ေနတဲ့အရာပါလားလို႕ ဆင္ျခင္မိပါတယ္။

ဒီလို အေၾကာက္တရားမ်ဳိးဟာ သာမန္ျပည္သူေတြကိုတင္ လႊမ္းမိုးေနတာမဟုတ္ပါ။ အာဏာရွင္ေတြကိုလည္း လႊမ္းမိုးေန ပါတယ္ဆိုေတာ့ အံ့ၾသမင္သက္ရ႐ံုမက ေလးေလးနက္နက္လည္း ဆင္ျခင္ၾကည့္မိပါတယ္။ ကိုယ့္ကို ဖိႏွိပ္ေနသူေတြက ကိုယ့္ကိုျပန္ေၾကာက္ေနၾကလိမ့္မယ္လို႕ ဘယ္သူ ထင္မိမတုန္း။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သမား႐ိုးက် ဆင္ျခင္ပံုကေန ခြဲထြက္ လိုက္တဲ့ ေတြးေထာင့္သစ္ တခုပါ။

“ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အတိုက္အခံအားလံုး ႏႈတ္ဆိတ္ေနတာ။ လံုျခံဳေရးဆိုတာ သူတို႕ အာဏာတည္ၿမဲေရးကို ေသခ်ာေအာင္ လုပ္တာ”လို႕သာ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူရင္ေတာ့ ခုလုပ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသားညီလာခံဟာ ဂ်ာေအး သူ႕အေမ႐ိုက္ဆိုသလို ျဖစ္ဦး မွာပဲလို႕ သည္စာအုပ္ကေလးကိုဖတ္ရင္း အေတြးပြားမိပါတယ္။ ဥပေဒဆိုတာ အုပ္စုတစုရဲ႕ အလိုဆႏၵတခု မျဖစ္ရဘူးလို႕ ဆိုထားတာ ကလား။

အဂတိတရားေလးပါးထဲက ေၾကာက္ရြံျခင္းဆိုတဲ့ ဘယာဂတိဟာ အမွားအမွန္ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ အားလံုးကို နစ္မြန္းေစ႐ံုမက တျဖည္းျဖည္းပ်က္စီးေစတဲ့အျပင္ အျခားဂတိသံုးပါးရဲ႕ မူလအရင္းအျမစ္လည္း ျဖစ္ပါသတဲ့။ ေၾကာက္လြန္း အားႀကီးတဲ့အခါ ကိစၥတိုင္းကို အလြယ္တကူနဲ႕ က်ဳိးက်ဳိးႏြံႏြံလက္ခံဖို႕ ၀န္မေလးတတ္ ၾကေတာ့တဲ့ သေဘာလို႕ နားလည္ရ ပါတယ္။

မင္းက်င့္တရားဆယ္ပါးကို တပါးခ်င္းဆီ သ႐ုပ္ခြဲျပတာ ဖတ္ရျပန္ေတာ့ မင္းတင္မက ျပည္သူေတြပါ က်င့္ၾကံဖို႕ လိုအပ္ တယ္လို႕ ရည္ၫႊန္းသလားေတာင္ ဆိုရမလားပဲ။ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ျပည္သူေတြက ျပည္သူေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ တာမ်ဳိး မဟုတ္လား။

မေသ႐ံုတမယ္ ႐ုန္းကန္ရပ္တည္ေနရလို႕သာမဟုတ္၊ ဒီလို ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႕ဘ၀ရဲ႕ ရွက္ဖြယ္လိလိ အေျခ အေနေတြေၾကာင့္ လူေတြက စစ္တပ္ဆို ေအာ့ႏွလံုးနာေနၾကပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္ထဲမွာလည္း တရားမွ်တမႈကို လိုလားသူ ေတြရွိေနတယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုေတာ့ျဖင့္ နာစရာခ်ည္းပဲမို႕ လက္ခံဖို႕ ၀န္ေလးေကာင္း ၀န္ေလးေနႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ လည္း ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက စစ္တပ္ပိုင္ မဲဆႏၵနယ္ေတြမွာ စစ္တပ္ပါတီ အျပတ္႐ံႈးၿပီး၊ လူထုပါတီ အျပတ္ႏိုင္ခဲ့ တာကိုၾကည့္ရင္ ဒီအခ်က္မွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသထူေနပါတယ္။

အစစ္မွန္ဆံုး ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ တိုင္းျပည္တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလမ္းေၾကာင္းကို ပံုေဖာ္တဲ့ စိတ္သေဘာထား ေတြနဲ႕ တန္ဖိုးထားမႈ ေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႕ လိုအပ္ေနၿပီဆိုတဲ့ အသိကေနေပါက္ဖြားလာတဲ့ ‘စိတ္ဓာတ္ေတာ္လွန္ ေရး’ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ တဲ့။ ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနရတဲ့ ႏိုဘဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္တဦးရဲ႕ ဒီလို ၾကံ့ၾကံ့ခံႏုိင္ စြမ္းတဲ့ စိတ္ခြန္အားရဲ႕ အရင္း အျမစ္ဟာ ဘာမ်ားပါလိမ့္။ ဒီလို ေရအစုန္ကို ဆန္ႏိုင္စြမ္းတဲ့ စိတ္စြမ္းအင္ဟာ ဘယ္က လာတာပါလိမ့္။ ထုထည္ႀကီးတဲ့ ‘အတြင္းေအာင္ျခင္း’ ေပပဲလား။

ဒါေပမယ့္ လူေတြကို မေၾကာက္ရြံ႕ၾကဖို႕ တဖြဖြေျပာေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္လည္း ေၾကာက္ပါ တယ္။ သူ ေၾကာက္ပံုက သူတပါးကို မတရားလုပ္ရမွာ။ သူတပါးကို လိမ္လည္လွည့္ျဖားရမွာ။ သူတပါးကို အႏုိင္အထက္ျပဳက်င့္ရမွာ။ သူတပါးကို ညွဥ္းပန္းသတ္ျဖတ္ရမွာ။ ကိုယ္ေပးတဲ့ကတိကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ျပန္ဖ်က္ ရမွာ။ ၿပိဳင္ဘက္ပင္ျဖစ္ေစဦးေတာ့ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ အႏိုင္မယူရမွာ။ ကိုယ္သာတဲ့အခါ လက္စားျပန္ေခ်ရမွာ အဲဒီလို ေသးႏုတ္သိမ္ဖ်င္းရမွာကို ေၾကာက္တာ မ်ဳိးပါ။

ဒါတင္ပဲလားဆိုေတာ့ မကေသးပါဘူး။ သူအေၾကာက္ႀကီးပံုက အမ်ားအက်ဳိး မသယ္ပိုးရမွာ။ အမ်ားအတြက္ အနစ္နာ မခံရ မွာ။ မေတာ္မတရားတာကို မတံု႕ျပန္ရမွာ။ မတရားတဲ့ အမိန္႕အာဏာမ်ဳိးေတြကို တရားသျဖင့္ မဖီဆန္ရမွာ။ အမိတိုင္းျပည္ ကို အမ်ားသူငါလို ခ်စ္ခြင့္မရမွာ အဲဒီလို မလုပ္ရမွာကိုလည္း ေၾကာက္ပါေသးတယ္။

လူေတြ ေၾကာက္ေနၾကတာကေတာ့ ေသခ်ာပါၿပီ။ ဒီလို အေၾကာက္လြန္ျခင္းဟာ အဖိႏွိပ္ခံတိုင္းျပည္ေတြမွာ ျပန္႔ပြားတတ္တဲ့ ကူးစက္ျမန္ေရာဂါတခုပါ။ ဒါ့ျပင္ နာတာရွည္ေရာဂါလည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုေရာဂါမ်ဳိးကို ကုစားရပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးနဲ႕ ကုရမွာေတာ့မဟုတ္။ အေတြးအေခၚနဲ႕ ကုရမွာပါ။ ကဲ “က်မတို႕တေတြ ေၾကာက္ေၾကာက္နဲ႕ပဲ လုပ္စရာရွိတာ လုပ္ၾကပါစို႕”တဲ့။

စာအုပ္ကေလး ဖတ္လို႕ဆံုးသြားေပမယ့္ အေတြးက မဆံုးေသး။ ၿမိဳ႕မၿငိမ္းရဲ႕ “ေဘးဘယာ xx ေ၀းကြာ xx ကင္းစင္ပမယ္ xx သည္ျပည္ xx”ဆိုတဲ့ ေတးသြားကို အေတြးထဲမွာ ၾကားလိုက္မိသလိုလို။ ျမဴေမွာင္ေ၀ကင္းလို႕ တိုင္းတခြင္ လင္းခ်င္းေတာ့မယ့္ နိမိတ္ေလမ်ားလားလို႕ ထင္မိရင္း။

ေအာင္ေမာ္
(၂၀၀၄ ခုႏွစ္၌ ေခတ္ၿပိဳင္အြန္လိုင္းတြင္ ‘ဗဟုလိႈင္း’ဟူသည့္ ဘံုအမည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါသည္)

စာအုပ္အမည္ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး
စာေရးသူ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္
ဘာသာျပန္ႏွင့္စာတည္း ေဒါက္တာေအာင္ခင္ (လန္ဒန္)
ထုတ္ေ၀ႏွစ္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္။ ပထမအႀကိမ္။
ပံုႏွိပ္ Biddles Ltd., Guildford (ISBN - 0 86120 049 7)
ထုတ္ေ၀ La Haule Books, West Lodge, La Haule, Jersey, Channel Island, UK
မ်က္ႏွာဖံုးပန္းခ်ီ ဦးေပၚသိမ္း
ျဖန္႕ခ်ိ ထုိင္းႏိုင္ငံအတြင္း - River Books, Tel: (662) 225 4936, Fax:(662) 225 3861.
မူရင္း အဂၤလိပ္ဘာသာ Freedom From Fear by Aung San Suu Kyi.
တည္းျဖတ္ ေဒါက္တာမိုက္ကယ္အဲရစ္