ႏိုင္ငံေတာ္ က်ဆံုးခန္း

စ
က္တင္ဘာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကို စစ္အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ ေခ်မႈန္းလိုက္သည္။ ၿပီးေတာ့ ဘာမွ်မျဖစ္သလို၊ ဗိုလ္ ေနျမဲ က်ားေနၿမဲ ေန ေနၾကသည္။ လူအမ်ား၏ စား၀တ္ေနေရး က်ပ္တည္းဆင္းရဲေနၾကသည့္ ဒုကၡမ်ားကိုလည္း အသိအမွတ္ မျပဳ။ လူအမ်ားက ေတာင္းဆိုသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အစီအစဥ္မ်ားလည္း ေပၚမလာ။ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားက ေနရာ အခ်ဳိ႔တြင္ ဆက္ျဖစ္ ေနရံုမက ပို၍ တိုးလာသည္။ ဆိုးလာသည္။ စစ္အစိုးရက ဤပံုျဖင့္ သက္ဆိုးရွည္ေအာင္ ခရီးဆက္၍ ရဦးမည္ ထင္ေနသည္။ အမွန္က စစ္အစိုးရ က်ဆံုးေတာ့မည္။ က်ဆံုးေစေတာ့မည့္ စနစ္ဖ်က္ဗ ိုင္းရပ္စ္ပိုးက စနစ္အတြင္း ၀င္သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ကင္ဆာေရာဂါသဖြယ္ အျမစ္တြယ္ေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

သိသာရန္ ဥပမာေလးတခု၊ ႏွစ္ခုေဖာ္ျပလိုပါသည္။

ျမန္မာျပည္မွ မိတ္ေဆြတဦးေရာက္လာသည္။ သူက ကားအရူး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ကားအသစ္ေတြ ေတြ႔ေတာ့ သူက သြားေရ တမ်ားမ်ား။ ေနာက္ေတာ့ စကားစပ္မိၿပီး ေျပာျဖစ္ၾကသည္။ ကားမွတ္ပံုတင္ သက္တမ္းတိုးသည့္ အေၾကာင္း။ ထိုင္းႏိုင္ငံ တြင္ ဤကိစၥက ဘာမွ်မခက္၊ တႏွစ္ ဘတ္ ၁,၀၀၀ ခန္႔ က်မည္။ ဘဏ္အခ်ဳိ႔တြင္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည္။ သို႔မဟုတ္ သက္တမ္းတိုး ရံုဆိုလွ်င္ အခ်ဳိ႔လက္ခံ ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ ဌာနမ်ားသို႔ သြားလိုက္ရံုသာ။ စတစ္ကာ ကပ္ျပားေလး ရလာ လိမ့္မည္။ ၿပီး၏။ အေမရိကန္လိုႏိုင္ငံမ်ဳိး ဆိုလွ်င္ေတာ့ အင္တာနက္မွ လုပ္ရံုျဖင့္ ကိစၥၿပီးသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လုပ္ရပံုကို သူေျပာျပေတာ့မွ ေျပာသူထက္၊ နားေထာင္သူက ေမာရသည္။ ပထမ ကားမွတ္ပံုတင္ သက္တမ္း တိုးရန္အတြက္ ေတာင္ဒဂံုဘက္ရွိ ကညနဌာန (ကုန္းလမ္းပို႔ေဆာင္ေရး ၫႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာန) သို႔ သြားရ သည္။ ထိုေနရာ တြင္ ေလွ်ာက္လႊာရယူရသည္။ ေလွ်ာက္လႊာကို အင္တာနက္တြင္ ေဒါင္းလုပ္ ရယူႏိုင္ေသာ စနစ္ မရွိပါ။ ထိုေဖာင္ပံုစံကို အလကား မရ။ တေစာင္လွ်င္ ၂၀၀-၃၀၀ က်ပ္ေပး၍ ၀ယ္ရသည္။ ဤတြင္ မၿပီး ေျမာက္ဒဂံုသို႔ သြားရျပန္ သည္။ ေျမာက္ ဒဂံုတြင္ ရာျဖတ္ရံုး ရွိသည္။ တနည္း ကားအတြက္ အခြန္ေကာက္မည့္ႏႈန္းထားကို သတ္မွတ္မည့္ ရံုး ျဖစ္သည္။ ထိုဌာနက ကားကို သိန္း ၂၀၀ တန္သည္။ သိန္း ၃၀၀ တန္သည္ စသျဖင့္ သတ္မွတ္ေပးသည္။ အခြန္ ေလွ်ာ့ေပးလိုလွ်င္ျဖင့္ သိၾက သည့္အတိုင္း နားလည္မႈ ကိစၥမ်ား ပါလာလိမ့္မည္။ ထိုမွ်ႏွင့္ မၿပီးေသးပါ။ က်သင့္သည့္ အခြန္ကို ေပးရန္အတြက္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ထဲသို႔ ျပန္လာ၍ ဆူးေလဘုရားလမ္းရွိ ဘဏ္ (၃) ဘဏ္၊ (၄) တြင္ သြင္းရသည္။ အျခားပုဂၢလိက ဘဏ္မ်ား၊ အျခား အစိုးရပိုင္ စီးပြားေရးဘဏ္မ်ားတြင္ သြင္း၍ မရပါ။ ေငြသြင္းၿပီးသည့္အခါ ခ်လံဟု ေခၚသည့္ ျဖတ္ပိုင္းတေစာင္ ရလာမည္။ ဤမွ်လည္း မၿပီးေသး။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ျပစ္မႈ ကင္းရွင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ လိုလာသည္။ ဤစာအတြက္ (၅၁) လမ္း၊ ဗိုလ္တေထာင္ရွိ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ထိန္းရဲ (ေမာ္ေတာ္ပီကယ္) ရံုးသို႔ သြားရျပန္ သည္။ ထိုရံုးတြင္ မိမိပိုင္သည့္ကားက ယာဥ္ မရပ္ရ သည့္ေနရာ၊ ရပ္ထား၍ ျပစ္ဒဏ္ က်သင့္ျခင္း ရွိ-မရွိ၊ မီးနီျဖတ္ေမာင္း ထားျခင္း ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးသည္။ အကယ္၍ ျပစ္မႈ ရွိေန၍ ဒဏ္ေငြေဆာင္ရမည္ ဆိုပါက ဘဏ္ (၃)/ (၄)သို႔ တခါ ျပန္လာရျပန္သည္။ အားလံုးစံုလင္ေတာ့မွ ဒဂံုေတာင္သို႔ ျပန္သြား၍ ကညနရံုးတြင္ ကားလိုင္စင္ သက္တမ္းတိုးရသည္။ ၀ွဴးးးး ဤအတြက္ အနည္းဆံုး ၂-၃ ရက္ ကုန္ႏိုင္သလို၊ ရံုးတိုင္း တြင္ တန္းစီ ေစာင့္ရသည္။ မိမိ၏ စားသံုးသူေဖာက္သည္ မ်ား အတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈဆိုသည္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မသိ။ ေငြေၾကး လာဘ္ေပးရသည္။ မဟုတ္လွ်င္လည္း တစ္ဆို႔ ေနတတ္သည္။ ဤလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအတြက္ မည္သို႔ ေဆာင္ရြက္ရ မည္ အဆင့္ဆင့္ကိုလည္း ေၾကာ္ျငာသင္ပုန္းမ်ားတြင္ ေသခ်ာ ေရးျပထားျခင္း မရွိပါ။ တခါတရံ ေမးမွသာ သိၾကရသည္။ ဤသတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ၀န္ႀကီးဌာန၏ အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုက္တြင္ ရွာေဖြ၍ မရႏိုင္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္း ၾကရသည္။

ဘဏ္စနစ္တြင္လည္း တခုခု ေငြသြင္းလိုလွ်င္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ဘဏ္သို႔ ကိုယ္တိုင္သြားၾကရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရွိ ဘဏ္အခ်င္းခ်င္း ေငြေပးယူ ရွင္းႏိုင္သည့္ စနစ္ (Bank clearance system) မရွိ။ ေငြရွင္းႏိုင္သည့္ အေႂကြးကပ္ျပား ကရက္ဒစ္ ကဒ္ဆိုသည္မွာ ေ၀လာေ၀း။ မိမိ အပင္ပန္း မခံလိုဘဲ လုပ္မည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ေပးမည့္ ပိုင္သူ၊ ဆိုင္သူ ပြဲစားမ်ား ရွိၾကသည္။ သူတို႔ႏွင့္ ေသခ်ာသည္လည္း ရွိမည္။ အလိမ္ခံရသည္လည္း ရွိမည္။

တခါ အျခားမိတ္ေဆြက သူ၏သမီး ဆယ္တန္းေအာင္စာရင္း အမွတ္အတြက္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ရသည့္ အေၾကာင္း ေျပာျပျပန္သည္။ သူတို႔က အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာနရံုးသို႔ ၀င္သြားရသည္။ ေတာ္ေတာ္ေလွ်ာက္၀င္ရသည္ ေျပာသည္။ ၾကားထဲတြင္ ဆုိက္ကား၊ ယာဥ္မရွိ။ သည့္အျပင္ စာရြက္စာတမ္း မိတၱဴတခုခုလိုလွ်င္ ထိုရံုးထဲတြင္ အဆင္သင့္ စက္ ရွိမေနပါ။ ျပင္ပ ပုဂၢလိကဆိုင္မ်ားသို႔ ကိုယ္တိုင္ ျပန္လာ၍ မိတၱဴကူးရသည္။ ေနာက္ေတာ့ ေအာင္စာရင္း စာရြက္ အတြက္ ေငြသြင္းဖို႔ လိုလာျပန္သည္။ ထိုခ်လံအတြက္ ဆူးေလဘုရားလမ္း ဘဏ္ ၃/ ၄ ကို သြားၾကရျပန္သည္။ ထိုဘဏ္မွ ေငြရွင္းၿပီး ေၾကာင္း ခ်လံရေတာ့မွ ျပန္လာရသည္။ ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ေပးႏိုင္ပါလွ်က္ႏွင့္ မရ၊ ေနာက္လ ျပန္လာဟု ဆိုျပန္ သည္။ ေနာက္လ ျပန္လာလွ်င္လည္း ရခ်င္မွ ရမည္။ ထပ္ခ်ိန္းႏိုင္ေသးသည္။ စာတိုက္မွ ပို႔ေပးပါဟု ေျပာလွ်င္လည္း မရ။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရံုး မ်ားတြင္က ဤသို႔ စာတိုက္မွပို႔သည့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ဳိး မရွိသလို၊ စာတိုက္မ်ားကလည္း ေရာက္မည္ဟု ေသခ်ာ စိတ္ မခ်ၾကရ။ အခ်ိန္ကုန္ လူပန္း စိတ္ညစ္ၾကရသည္။ အစိုးရရံုးမ်ားတြင္ မိမိ ေဖာက္သည္ (customer) မ်ားအတြက္ ေဖာ္ေရြ ျပဴငွာမႈ ဆိုသည္မွာ ေသဆံုးသြားခဲ့သည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ လိုအပ္သလို ထိုင္ေစာင့္ႏိုင္ဖို႔ လူေနခံုမ်ား ခ်မထား။ တခုခုဆိုလွ်င္ ညစ္ကပ္ လိုက္ရမွ ေနသာသည့္ ၀န္ထမ္းဆိုး မ်ားကလည္း မရွား။

က်ေနာ္က လြယ္ေအာင္ စဥ္းစားၾကည့္သည္၊ စုေပါင္းရံုး (တခါတည္းႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ အကုန္ရႏိုင္မည့္ေနရာ) One-stop service ထားလွ်င္ မေကာင္းပါသေလာ။ အခက္အခဲ ရွိျပန္ေသးသည္။ ၀န္ႀကီးဌာန တခုတည္းေအာက္မွာ မဟုတ္ေနျပန္။ ၀န္ႀကီး တဦးတည္း ၾသဇာျဖင့္ မၿပီးႏိုင္။ ကားမွတ္ပံုတင္ သက္တမ္းတိုးသည့္ ကိစၥကေလးတြင္ပင္ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ အေကာက္ခြန္ႏွင့္ ဘ႑ာ ၀န္ႀကီးဌာန စသျဖင့္ ၀န္ႀကီးဌာန ၃-၄ ခု ပတ္သက္ေန သည္။ သူတို႔ကလည္း သူတို႔ စားခြက္ႏွင့္ သူတို႔။ မည္သူက ျပင္ပါ့မည္နည္း။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ အားကိုးစရာဟူ၍ ၀န္ႀကီးမ်ား အားလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္သာ ရွိေတာ့သည္။ သူကလည္း ဤကိစၥမ်ားကို ျပႆနာဟု ထင္မထား။ ဗ်ဴရို ကေရစီယႏၱယားကို စနစ္တက် ေခ်ာေမြ႔ေဆာင္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ကိစၥမ်ား အေရးမထားႏိုင္၊ အမ်ဳိးသားညီလာခံ တက္ေန ရသည္။ အစည္းေ၀းေပါင္းစံု တက္ေနရသည္။ ၾကက္ဆူပင္မ်ားကို လိုက္ၾကည့္ေနရသည္။ တံတားဖြင့္ေပးေနရ သည္။ ယခု ၀န္ႀကီးရံုးမ်ားကို ေနျပည္ေတာ္ေရႊ႔၍ အေ၀းထိန္းစနစ္ျဖင့္ ကြပ္ကဲရေတာ့ ပို၍သာ ခက္ေတာ့မည္။ ျမန္မာ စစ္အစိုးရက လြယ္သည့္ကိစၥကို ခက္ေအာင္လုပ္သည့္ေနရာမွာ ဧတဒက္ရ ဟု မိမိမိတ္ေဆြတဦးက ေျပာဖူးသည္။

ဤသို႔ ယိုယြင္းၿပိဳလဲေနေသာ စနစ္မ်ားျဖင့္ ေခတ္မီႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို မည္သို႔ တည္ေဆာက္ၾကပါမည္နည္း။ ယိုယြင္းမႈက ဘက္ေပါင္းစံုတြင္ ျဖစ္ေနသည္။ ရန္ကုန္တြင္ မီးမလာ။ လာတခ်က္၊ မလာတခ်က္။ ရန္ကုန္တြင္ ေရႀကီးသည္။ ကယ္ဆယ္ ေရး အေရးေပၚ အကူအညီ မရွိ။ ၿမိဳ႔လည္တြင္ ၈-ထပ္ တိုက္ခန္းမ်ား ေဆာက္ထားသည္။ ဓါတ္ေလွခါးမရွိ။ မီးေလာင္လွ်င္ အေရးေပၚ ဆင္းရမည့္ ေလွခါးမ်ားကလည္း သံပန္းအလွဆင္ရံု သက္သက္မွ်။ ဤကိစၥမ်ားကို ၾကပ္မတ္မည့္ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္း မ်ားလည္း မရွိ။ ေဆးရံုတြင္ ေဆး မရွိ။ ျပင္ပေဆးဆိုငမ်ားရွိ တရုတ္မွ ၀င္လာသည့္ ေဆးမ်ားက မည္သူမွ် အရည္ အေသြး စစ္ေဆး အာမခံထားျခင္း မရွိ။ အမိႈက္က်ဳံးစနစ္က မမွန္၊ အမိႈက္မ်ား ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားတြင္ ပိတ္ဆို႔ေနသည္။ မိုးရြာလွ်င္ ျမင္မေကာင္းေလာက္ေအာင္ လမ္းေပၚစီးဆင္းလာတတ္ေသးသည္။ လမ္းမ်ားက ျပင္လိုက္၊ ပ်က္လိုက္။ တခါက ကတၱရာေစး ကို လူအားျဖင့္ ေလာင္း၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ လမ္းမ်ား ျပင္ေနၾကပံုကို ရုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ က်ေနာ့္မိန္းမက ျမင္ေတာ့ “ၾကည့္ပါဦး၊ လူေတြနဲ႔ အခုထက္ထိ လုပ္ေနၾကရတာ” ဟူ၍ ကဲ့ရဲ႕သံ လႊမ္းသည့္ စကားသံဆိုသည္။ က်ေနာ္က “ေပါ့ ေသးေသး မထင္ နဲ႔ေနာ္၊ အဲသည္ေဘးက ရပ္ၾကည့္ၿပီး ၫႊန္ၾကားေနတာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္” ဟု ကိုယ့္ႏိုင္ငံ သိကၡာမက် ေအာင္ ျပန္ဂုဏ္ တင္ရသည္။

ယခုေတာ့ ရန္ကုန္ကို စြန္႔ထားခဲ့ၿပီး၊ ယခု ေနျပည္ေတာ္ကို ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ကင္းသည့္၊ ရာဇ၀တ္မႈ ကင္းသည့္၊ သန္းရွင္း သည့္ ၿမိဳ႔ေတာ္အျဖစ္ တည္ေဆာက္မည္ ဆိုသည္။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ လမ္းမ်ား၊ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ထီးနန္းဆန္ဆန္ နာမည္ေပးၿပီး စိတ္ေက်နပ္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထုတ္ေ၀သည့္ စီးပြားေရး မဂၢဇင္းတခု၏ ေဖာ္ျပခ်က္တြင္ ယခု ပ်ဥ္းမနား ေနျပည္ေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ လုပ္သား တေန႔လွ်င္ ပ်မ္းမွ် (၈၀, ၀၀၀) ခန္႔ သံုးေနၿပီး၊ လုပ္အားခ ကုန္က် စရိတ္ တစ္လလွ်င္ က်ပ္သန္း (၄,၀၀၀) ခန္႔ ကုန္က်မည္ဟု ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ ထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ စုစုေပါင္း ေနျပည္ေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး စရိတ္သည္ တိုင္းျပည္၏ စုစုေပါင္း ထုတ္ကုန္တန္ဖိုး ဂ်ီဒီပီ၏ (၁-၂%) ခန္႔ ရွိမည္ဟု ပညာရွင္မ်ား တြက္ခ်က္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကန္ထရိုက္မိတ္ေဆြတဦး အေျပာအရ အလ်င္စလို ေဆာက္ၾကေသာ ေၾကာင့္ သူ ကန္ထရုိက္ယူထားသည့္ အုတ္မ်ား မိုးမိ၍ အရည္ေပ်ာ္ ရႈံးရသည္ ဆိုသည္။ ယခုေတာ့ အခ်ဳိ႔၀န္ထမ္း အိမ္ယာ မ်ား က အက္ေၾကာင္းထင္ေနၿပီ။ တံခါးမ်ားက ေလတိုးရံုျဖင့္ ဗံုးကနဲ လဲက်သည္။ အေဆာက္အဦးရွိ မွန္ခ်ပ္မ်ားကလည္း ေလတိုးလွ်င္ အလြန္ကြဲသည္ ဟု ဆိုေနၾကျပန္ၿပီ။ ေရွ႕ကေဆာက္-ေနာက္ကပ်က္ ျဖစ္ေနၿပီ။

အခ်ဳိ႕ေသာပညာရွင္မ်ား က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စစ္အသံုးစရိတ္သည္ ဘ႑ာေရး ဘတ္ဂ်က္၏ (၆၀%) မွ် ရွိမည္ဟု တြက္ခ်က္ ေနၾကပါသည္။ အဏုျမဴ ဓါတ္ေပါင္းဖို ေဆာက္ရန္၊ မစ္ တိုက္ေလယာဥ္မ်ား ၀ယ္ရန္လည္း စိတ္ကူးယဥ္ ေနပါသည္။ သို႔ ေသာ ဆင္ႀကီးေျခမခိုင္သကဲ့သို႔ တပ္မေတာ္က ေအာက္ေျခက ၿပိဳေနၿပီ ျဖစ္သည္။ တပ္တြင္း ဖိႏွိပ္မႈ၊ အခြင့္အေရး တန္းတူ ညီမွ် မရွိမႈမ်ား၊ စား၀တ္ေနေရး ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္လည္း ရဲေဘာ္မ်ား တပ္ေျပးေနၾကၿပီ။ ဂ်ိန္း ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ မဂၢဇင္း (၂၀၀၆ ဧၿပီထုတ္) အဆိုအရ ၎တို႔ရရွိခဲ့သည့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ လွ်ဳိ႔၀ွက္မွတ္တမ္းတခုအရ (အတိအက် မသိ ႏိုင္ေသာ ကာလအတြင္း) တပ္ေျပးေပါင္း ၈,၇၆၀ ဦး ရွိခဲ့သည္ ဆိုသည္။ ၎တို႔အထဲတြင္ ၄,၇၀၁ ဦးမွာ ခြင့္မဲ့ ပ်က္ ကြက္ ျဖစ္ၿပီး၊ စစ္သား ၂,၀၀၀ ေက်ာ္မွာ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ မသိရဘဲ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
၎ မွတ္တမ္းအရပင္ ေဖာ္ျပထားရာ၌ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ တပ္ရင္းတခုတြင္ စစ္သား ၇၅၀ ဦး ပံုမွန္ရွိေသာ္လည္း၊ တပ္ရင္း စုစုေပါင္း ၅၀၄ ခုရွိသည့္အနက္မွ တပ္ရင္း ၂၂၀ မွာ စစ္သား ၂၀၀ ႏွင့္ ၃၀၀ ၾကားသာ ရွိေနၿပီး၊ တပ္ရင္း ၂၈၄ ခုတြင္ စစ္သား ၂၀၀ ေအာက္ေလွ်ာ့နည္း၍သာ ရွိေနသည္ဟု ဆိုထားသည္။ သူတို႔ ခိုင္းစားေနရသည့္ တပ္မေတာ္ကလည္း ဟန္သာ က်န္ေတာ့သည္။

လူမႈေရးက႑တြင္လည္း ကပ္ဆိုက္ေနရၿပီ။ ျမန္မာ အစိုးရက ေကာက္ယူထားသည့္ အိမ္ေထာင္စု အသံုးစားရိတ္ေလ့လာ ခ်က္ (Household Survey) ၁၉၉၇ ႏွင့္ ၂၀၀၁ ကို အေျခခံ ေလ့လာခ်က္အရ ဆင္းရဲသူဦးေရမွာ ၂၃% မွ ၃၂ % သို႔ တိုးတက္လာခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္သည့္ ကုလသမဂၢေလ့လာခ်က္ တခုအရ တႏိုင္ငံလံုးတြင္ ဆင္းရဲမႈ သတ္မွတ္ခ်က္လိုင္း ေအာက္ေရာက္ေနသူမွာ ၃၀% ရွိေနသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ဆင္းရဲသူ ပိုမ်ားသည္ (၇၀%)၊ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႔ပိုင္းတြင္ ဆင္းရဲသူ (၅၂%) ရွိေနသည္။ အကယ္၍ ကုန္ေစ်းႏႈန္း ေနာက္ထပ္ ၁၅% မွ ၂၀% သာ တက္လိုက္ပါက လူဆင္းရဲ ရာခိုင္ႏႈန္း (၅၀) အထိ ေရာက္သြားႏိုင္သည္ဟု တြက္ဆထားသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္း ပဋိပကၡမ်ား ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (ICG) ၏ ေလ့လာခ်က္ တခုအရ၊ ႏိုင္ငံ၏ ၃၀% ေသာ ကေလးငယ္မ်ားမွာ အဟာရခ်ဳိ႔တဲ့ ေနၾကသည္။ (ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဤကိန္းဂဏန္းက ႏွစ္ဆတိုးေနသည္။) ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ စာရင္းအရပင္ ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါ (အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ) စြဲသူ အေရအတြက္က ၃၇,၀၀၀ ရွိေနသည္။ (အရြယ္ ေရာက္ၿပီးသူ လူဦးေရ၏ ၁.၃ % ပိုးကပ္ေနၾကသည္။) ငွက္ဖ်ား၊ အဆုပ္ေရာဂါ (တီဘီ) ျဖင့္ ေသႏႈန္းက တက္လာေနသည္။ ပညာေရး က႑တြင္လည္း ေက်ာင္းေနသည့္အရြယ္ ကေလးမ်ား၏ တ၀က္ခန္႔မွာ ေက်ာင္းသို႔ လံုး၀ မေရာက္ဖူးပါ။ ေက်ာင္းေနခြင့္ ရသူ ကေလးမ်ားတြင္လည္း ၃၀% သာ မူလတန္းၿပီးေျမာက္ပါသည္။ ဘယ္လို လုပ္ၾကပါမည္နည္း။

သာသနာေရးတြင္လည္း ၾကည့္ပါ။ မဆီမဆိုင္ ဘုန္းႀကီးအိုႀကီး သတင္းသုံးေနသည့္ မဂၢေက်ာင္းကို ပိတ္သည္။ တရားပြဲ မ်ား ကို ပိတ္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရွးရိုးအတီေတ တည္ျမဲခဲ့သည့္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ဆို၍ ဗုဒၶသာသနာသာ ရွိသည္။ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းခ်ိန္မွစ၍ ရွိသမွ် ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ေခ်မႈန္းလာခဲ့သည္မွာ မက်န္ေတာ့ သေလာက္။ ေနာက္ဆံုး သာသနာႏွင့္ စစ္တပ္သာ က်န္ရွိေတာ့သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရွိ ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေအးခ်မ္းက ေရဒီယို အင္တာဗ်ဴးတခုတြင္ ေျပာခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကိုပါ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ လာခဲ့ၿပီ။ ဤသို႔ ဆက္သြားလွ်င္ သာသနာ ကြယ္ပ ေတာ့မည္ဟု ျပည္ပတြင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ သာသနာ့ဦးေသွ်ာင္အဖြဲ႔ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားက ဆိုေနၿပီ။ လူမ်ားစု ကိုးကြယ္သည့္ ဗုဒၶဘာသာေတာင္ ဤမွ် ျဖစ္ေနလွ်င္၊ အျခား ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ ရာ ဘာသာမ်ားကို မည္မွ်ဖိႏွိပ္မည္မွာ ေတြးၾကည့္စရာ မလိုေတာ့။

ဤပံုအတိုင္းဆိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ရင္ေလးဖြယ္ရာ ရွိေနေတာ့သည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ကမၻာေပၚရွိ ပညာရွင္မ်ား ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ၾက၍ “ႏိုင္ငံတခု ၿပိဳကြဲက်ရႈံးေစမည့္ ၫႊန္းကိန္း” (failed states index) ၁၂ ခုကို ေဖာ္ထုတ္ၾကည့္ခဲ့ၾကသည္။ ထြက္ခဲ့သမွ်ေသာ စာတမ္း၊ ေဆာင္းပါးမ်ားကို စုေဆာင္း၍ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ စာေစာင္ စာတန္းမ်ား၊ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားေပၚမွ အေျခခံ၍ ဤလကၡဏာမ်ားကို သတ္မွတ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံအသီးသီးကို ဒီေပတံမ်ားႏွင့္ တိုင္းတာ ၾကည့္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ ဤၫႊန္းကိန္းမ်ားကို ၾကည့္ၾကပါစို႔။
ႏိုင္ငံတခု ၿပိဳက်ပ်က္စီးႏိုင္သည့္ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္ (၁၂) ခု ရွိေနသည္ဟု ဆိုပါသည္။
• လူဦးေရ တိုးပြားမႈႀကီး၍ ဖိစီးမႈ အေၾကာင္း ျဖစ္လာေစျခင္း။
• ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္း၌ ေရႊ႔ေျပာင္းထြက္ေျပးေနၾကရသည့္ ဒုကၡသည္ (IDPs) အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ထြက္ ေျပး ေရႊ႔ေျပာင္းရမႈမ်ား ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔စြာရွိျခင္း။
• လက္စားေခ်ရန္အတြက္ လံုေလာက္ေသာ သမိုင္းဆိုင္ရာအေၾကာင္းမ်ား ရွိေနျခင္း (အုပ္စုလိုက္ လက္စားေခ်ရန္ ႀကိဳးပမ္း ၾကျခင္း)။
• လူမ်ား ေရႊ႔ေျပာင္းထြက္ေျပးေနမႈ ကာလၾကာရွည္ နာတာရွည္သဖြယ္ ျဖစ္ေနျခင္း။
• လူအုပ္စုမ်ားအၾကား မညီမွ်ေသာ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ရွိေနျခင္း။
• ရုတ္ခ်ည္း၊ ျပင္းထန္ဆိုးရြားသည့္ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈ ျဖစ္ေပၚလာျခင္း။
• ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရအာဏာကို ရာဇ၀တ္သားဆန္ဆန္ ရမ္းကားအုပ္ခ်ဳပ္ေနျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဥပေဒမ်ားကို က်ဳိး ပ်က္စီး ေစျခင္း။
• ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ဆုတ္ယုတ္လာေနျခင္း။
• လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား အက်ယ္အျပန္႔ ရွိေနျခင္း။
• လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းဌာနမ်ားက “ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ႏိုင္ငံငယ္တခုသဖြယ္” ျပဳမူေနျခင္း။
• အုပ္စုမ်ား၏ ထိပ္သီး ဦးေဆာင္သူမ်ားၾကား၌ ဂိုဏ္းဂဏ ႀကီးထြား ကြဲလြဲလာျခင္း။
• အျခားႏိုင္ငံမ်ား၊ ျပင္ပမွ အင္အားစုမ်ားက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္လာျခင္း။ စသည့္ အေၾကာင္းမ်ား ဟု ဆိုၾကသည္။

စာဖတ္သူမ်ားသာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အေျခအေနကို တြက္ၾကည့္ၾကေစ လိုေတာ့သည္။ ေသခ်ာသည္ကေတာ့ ဤအတိုင္းသာ ဆက္ သြားပါက စစ္အစိုးရ မုခ် က်ဆံုးရမည္သာ ျဖစ္သည္။ စစ္အစိုးရႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံတခုလံုး ၿပိဳလဲက်မဆံုး သြားေစ ရန္သာ ရင္တမမ ဆုေတာင္းေနရပါေတာ့သည္။

ေအာင္သူၿငိမ္း
ဇန္ ၁၂၊ ၂၀၀၈

အကိုးအကား
1. Failed state criteria, US Foreign Policy magazine, (BBC - May 2, 2006)
2. Samuel Blythe, Army Conditions Leave Myanmar Under Strength, Jane's Defense Weekly, April 5, 2006.
3. International Crisis Group, Myanmar: New Threats to Humanitarian Aid, Asia Briefing No. 58, Yangon/ Brussels, 8 December 2006.