၁၉၉၀ ျပည့္ စိတ္ဓာတ္ကို ေနာက္တႀကိမ္ ျမင္ေတြ႕ၾကရဦးေတာ့မည္

က်
ေနာ့္အေနႏွင့္သာဆိုလွ်င္ ေထာက္ခံမဲပံုးႏွင့္ ကန္႔ကြက္မဲပံုး တို႔၏အၾကား၌ “အႀကံျပဳစာပံုး” တပံုးကိုပါ ယွဥ္တြဲ၍ ထားလိုက္ေစ ခ်င္ ေသးေတာ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ (၁၀၀) ေလာက္ ေခါင္းခဲေအာင္စဥ္းစားေနရသည့္ အက်ပ္အတည္းကို သန္း (၅၀) မွ်ေသာ ျပည္သူမ်ားက ႐ိုးရွင္းစြာ ျဖင့္ ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားေပးၾကပါလိမ့္မည္။ သို႔မွသာ လူထု၏ တကဲ့ဆႏၵအစစ္အမွန္ကိုလည္း ရရွိႏုိင္ပါ လိမ့္မည္။ တိုင္းျပည္ေကာင္းစားေရးအတြက္ သန္းႏွင့္ခ်ီသည့္ အၾကံျပဳစာမ်ားကိုလည္း ရရွိႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ တိုင္းျပည္၏ တကဲ့ အေျခအေနမွာ လူထု၏ ဆႏၵတခုတည္းကို ခံယူ႐ံုမွ်ျဖင့္ အလံုးစံုျပည့္စံုၿပီဟု မဆိုသာ။ လူထု၏ အျမင္၊ လူထု၏ သေဘာထား တို႔ကို ရယူ႐ံုမွ်မက၊ လူထု၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကိုရရွိပါမွသာ ၿပီးျပည့္စံုႏိုင္မည္ဟု ထင္မိသည္။

လူအမ်ားၾကားတြင္ လာမည့္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခံစားခ်က္ (၁) ခုႏွင့္ အယူအဆ (၂) ခု တၿပိဳင္တည္း ျဖစ္ေပၚ ေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ခံစားခ်က္(၁)ခု ဆိုသည္မွာ စစ္အစိုးရက စိဥၥမာနဉာဏ္ကိုသံုး၍ အေကာက္ၾကံဦး ေတာ့မည္ ဆိုသည္ကို ဒက္ကနဲသိ၍ ႀကိတ္မႏုိင္ခဲမရ ေဒါသသင့္ၾကရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အယူအဆ(၂) ခုမွာ တခုက ဆႏၵခံယူပြဲ (သို႔) မဲ႐ံုသို႔ “လံုး၀မသြားဘဲေနျခင္း”ျဖင့္ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။ အျခားတခုမွာ ဆႏၵခံယူပြဲ (သို႔) မဲ႐ံုသို႔ သြား၍ “ကန္႔ကြက္မဲေပးၾကျခင္း”ျဖင့္ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။

ဆႏၵခံယူပြဲ (သို႔) မဲ႐ံုသို႔ လံုး၀မသြားဘဲေနျခင္းျဖင့္ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ နည္းလမ္းကို ဦးစြာေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ ဤနည္းအတုိင္းဆိုပါက လူထုသည္ စစ္အစိုးရကို ေျဗာင္ဆန္႔က်င္ရမည့္သေဘာ (တနည္း) ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရမည့္ သေဘာ သက္ေရာက္ေနမည္လားဟု မဆိုႏိုင္။ ျပည္တြင္းမွ မိတ္ေဆြတဦး၏အဆိုအရ လံုး၀မသြားဘဲေနပါက စစ္အစိုးရ၏ ဆင္ကြက္ ထဲသို႔ ၀င္သြားေပလိမ့္မည္၊ သူ႔လူမ်ားခ်ည္းမဲေပး၍ ဤမဲမ်ားျဖင့္ အတည္ျပဳသြားလိမ့္မည္ဟူသည့္ သေဘာမ်ဳိး ေဖာ္ျပထား ပါသည္။ သူေထာက္ျပထားပံုက ဤအတိုင္းပင္ ျဖစ္ကိုျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ေျပာရမေလာက္ေအာင္ ေထာင့္ေစ့လြန္း ေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္မွာ “ဘ၀က အသိကို ျပဌာန္းသည္”ဟု ဆိုရမည္ေလာမေျပာတတ္။

က်ေနာ္က နည္းနည္းျဖည့္၍ ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ (၁) လူထုအေနျဖင့္ လံုး၀မသြားဘဲ ေနမည္ဆုိပါက မုခ်ပင္ စစ္တပ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ က်ေနာ့္အထင္ လူထုအေနျဖင့္ (ယခုေလာေလာဆယ္) ဤလို ထိပ္တိုက္ေတြ႔မည့္ နည္းလမ္း မ်ဳိး ထက္ သူတို႔၏ တကဲ့ဆႏၵကိုလည္း ေဖာ္ျပႏုိင္မည့္၊ အႏၱရာယ္လည္းနည္းမည့္ နည္းလမ္းမ်ဳိးကို ေရြးခ်ယ္ၾကလိမ့္မည္ဟု ထင္ပါ သည္။ တပြဲတိုက္၍ တတပ္လံုးျပဳတ္မည့္နည္းလမ္းမ်ဳိးျဖင့္ အက်ဳိးမရွိႏိုင္ဟူသည္ကို တိုက္ပြဲအေတြ႔အႀကံဳ ႂကြယ္၀ သည့္ လူထု က သိႏွင့္ေနၿပီးျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ (၂) လံုး၀မသြားဘဲေနျခင္းေၾကာင့္ စကတည္းက မိမိတို႔၏အခန္းက႑ကို မိမိတို႔ဘာသာ ပစ္ပယ္လိုက္ရာေရာက္ေပလိမ့္မည္။ ဤသို႔ပစ္ပယ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ တဘက္လူဘာလုပ္လုပ္ လုပ္သမွ် အႀကံဳး၀င္သြား ေပ လိမ့္မည္။ (၃) ဘက္တဘက္တည္းကို ပံုအပ္လိုက္သလိုျဖစ္သြားျခင္းေၾကာင့္ မွန္ကန္မႈႏွင့္ တရားမွ်တမႈ ရွိ/မရွိ စစ္ေဆးႏုိင္ ခြင့္ကိုလည္း ဆံုး႐ံႈးသြားႏိုင္ပါသည္။ (ဆုိလိုသည္မွာ ဤဆႏၵခံယူပြဲကို လြတ္လပ္မႈရွိ/မရွိ၊ တရားမွ်တမႈ ရွိ/မရွိ ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆး ႏုိင္မည့္ တတိယအင္အားစု (ႏိုင္ငံတကာျဖစ္ေစ၊ ၀ါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးမ်ားအဖြဲ႔ျဖစ္ေစ) တစုစု၏ ပါ၀င္ႏုိင္မႈကို မရရွိႏုိင္ ေတာ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။) (၄) ဤအျမင္အတိုင္း မဲ႐ံုသို႔မသြားၾကရန္ လံႈ႕ေဆာ္/ေတာင္းဆိုေသာ္လည္း လူထုအေနျဖင့္ မတတ္ သာသျဖင့္ မသြားမျဖစ္သြားၾကရသည္ဆိုပါစို႔။ ဤလံႈ႕ေဆာ္မႈ၊ ဤေတာင္းဆိုမႈသည္ စကတည္းက အေရးနိမ့္ရေပလိမ့္မည္။ (လူထုအဖို႔ အလြယ္တကူ လိုက္ပါလုပ္ေဆာင္ရန္ ခက္ခဲသည့္နည္းလမ္းမ်ားသည္ မေသခ်ာလွ)

ဒုတိယအျမင္ျဖစ္သည့္ မဲ႐ံုသို႔သြား၍ ကန္႔ကြက္မဲထည့္သည့္နည္းလမ္းကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ (၁) ဤနည္း ျဖင့္ လူထုကို အႏၱရာယ္နည္းေစပါသည္။ လူတိုင္းလူတိုင္း အလြယ္တကူ လိုက္ပါလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္။ (၂) လူထု အေနျဖင့္ မိမိတို႔ဆႏၵကို မိမိတို႔ဘာသာ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္း (တနည္း) မိမိတို႔၏အခန္းက႑ကို မိမိတို႔ရရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ (၃) တရားမွ်တမႈရွိ/မရွိ ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးမည့္ တတိယအင္အားစုတစု၏ ပူးေပါင္းပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိႏိုင္ ပါသည္။ (၄) လူထုအေနျဖင့္ ကန္႔ကြက္မဲထည့္ၿပီးပါက “ငါတို႔တိုင္းျပည္အတြက္ ငါတို႔တတ္ႏုိင္တဲ့ ဘက္ကေန ငါတို႔ လုပ္ခဲ့ ၾကတယ္” ဟူ သည့္ မိမိတို႔ကိုယ္မိမိတို႔၊ မိမိတို႔၏အခန္းက႑ကိုမိမိတုိ႔ ယံုၾကည္မႈမ်ဳိး ရရွိႏိုင္ၾကပါလိမ့္မည္။ (၅) လူထုသည္ အဆံုးအျဖတ္ အခန္းမွ ပါ၀င္ခြင့္ရရွိၾကသည့္အေလ်ာက္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္စြမ္းလည္းရွိၾကသည္ဟူသည့္အခ်က္ကို တကမၻာလံုး မ်က္၀ါးထင္ထင္ ျမင္ၾကေတြ႔ၾကရေပလိမ့္မည္။ (“၁၉၉၀ ျပည့္ စိတ္ဓာတ္”ကို မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအၾကားတြင္ အခိုင္အမာ စိုက္ထူႏုိင္လိုက္ျခင္းဟု ဆိုခ်င္သည္)

အထက္၌ မတူသည့္ အျမင္(၂) ခုကို တင္ျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ယခု ထပ္မံတင္ျပလိုသည္မွာ က်ေနာ္တို႔အေနျဖင့္ လူထု၏ ပကတိ အေျခ အေနအမွန္ကို တိတိက်က်သိရွိေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာၾကည့္႐ႈၾကရန္ျဖစ္ပါသည္။ ေလာေလာဆယ္၌ လူထုသည္ (၂)ခုအနက္ (၁)ခုကို မလြဲမေသြ ေရြးခ်ယ္ၾကရမည့္ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္းေပၚတြင္ ေရာက္ရွိေနပါသည္။ ဤအေျခအေနမ်ဳိးကို ယခုမွ နဖူးေတြ႔ဒူးေတြ႔ ႀကံဳဖူးၾကသည္ေတာ့မဟုတ္။ ႀကီးႀကီးမားမားတႀကိမ္ (၁၉၉၀ ျပည့္ေရြးေကာက္ပြဲ)ႏွင့္ အႀကိမ္ငယ္ ငယ္မ်ား (ေနပူခံ ဆႏၵ ေဖာ္ထုတ္ပြဲမ်ား) အခါခါ ႀကံဳဖူးခဲ့ၾကၿပီးေပၿပီ။ ဘယ္အခ်ိန္၌ ဘာလုပ္ရမည္ကို ဆင္ျခင္တံုတရားရွိစြာ ခြဲျခားသိ၍ သိသည့္အတိုင္းလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားကို စစ္အစိုးရ ကိုယ္တိုင္ပင္ အထင္မေသး၀့ံ။ ေလွ်ာ့မတြက္ရဲ။ ေသြးတိုးစမ္းၾကည့္သမွ်တိုင္းလည္း ခံခဲ့ရသည္ခ်ည္းပင္။

သို႔ေသာ္ျငား မသြားဘဲေန၍ မရသည့္ လက္ငင္းၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၊ အက်ပ္ကိုင္မႈမ်ားကလည္း ရွိေနၾကပါသည္။ ဤၿခိမ္း ေျခာက္ မႈ မ်ားႏွင့္ အက်ပ္ကိုင္မႈမ်ားသည္ လူထုႏွင့္ စစ္အစိုးရအၾကား ႏွစ္ပဋိေစၦဒၾကာျမင့္စြာ တည္ရွိေနခဲ့သည့္ ေႏွာင္ႀကိဳး တေခ်ာင္းဟု ဆိုမည္ဆိုက ဆိုႏိုင္မည္ထင္ပါသည္။ Domestic Violence “အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ”ဟု သံုးႏႈန္းေလ့ရွိၾက သည့္ မိသားစုတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ တခ်ဳိ႕အခ်က္မ်ားသည္ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပရခက္သကဲ့သုိ႔၊ “ႏိုင္ငံတြင္း အၾကမ္းဖက္ မႈ”ဟု သံုးႏႈန္းႏုိင္သည့္ စစ္အစိုးရ၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္လည္း တခ်ဳိ႕အခ်က္မ်ားသည္ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ ျပရန္ ခက္သည္ မ်ား ရွိေကာင္းရွိႏုိင္ပါသည္။ (ဥပမာ-ဂမ္ဘာရီကို ျပသခဲ့သည့္ ေနပူခံဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပြဲမ်ား)

က်ေနာ့္အထင္ လူထုအေနျဖင့္ မသြားဘဲေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏုိင္ဘြယ္ရွိသည့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားထက္၊ သြား၍ သူတို႔ လုပ္ႏုိင္ သည္ကို လုပ္ခဲ့ကိုင္ခဲ့ၾကသည့္နည္းကို ေရြးလိမ့္မည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္မဲေပး၍ ဆႏၵမွန္ ေဖာ္ျပ သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မည့္ လူထုလႈပ္ရွားမႈကို တရားမွ်တမႈရွိေစေရးအတြက္ အကူအညီ ေပးသင့္ သည္။ က်ေနာ္တို႔အေနျဖင့္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တမႈ ရွိေစေရးအတြက္ “တတိယအင္အားစုတစု၏ ႀကီးၾကပ္မႈ ေအာက္၌ ျပဳလုပ္ေရး”ဟူသည့္အခ်က္ကို လူထုကိုယ္စား ေတာင္းဆိုေပးသင့္သည္။ က်ေနာ္တို႔အေနျဖင့္လည္း လူထု အတြက္ ဤအခ်က္ကို ေတာင္းဆိုေပးျခင္းျဖင့္ က်ေနာ္တို႔၏ တသံတည္းထြက္မႈ၊ တသေဘာတည္းရွိမႈ၊ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈ အစရွိသည္ တို႔ကို ခိုင္ခိုင္မာမာေဖာ္ျပရာေရာက္ေပလိမ့္မည္။ လူထုကို အားရွိေစေပလိမ့္မည္။

ယုတ္စြအဆံုး ေမလဆႏၵခံယူပြဲ၌ လိမ္လည္ညစ္ပတ္မႈျဖင့္ “ေခတ္သစ္ေက်းကၽြန္ဥပေဒ အတည္ျပဳပြဲ”ႀကီးကို ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့သည္ ဆိုေစဦးေတာ့ တိုက္ပြဲငယ္တပြဲအေရးနိမ့္ရျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ၁၉၉၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲကဲ့သို႔ တိုက္ပြဲႀကီးတပြဲထပ္တိုက္၍ ေအာင္ပြဲႀကီးတပြဲ ျပန္လည္ရယူႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းရွိေနေပေသးသည္။ “လူထု က လံုးလံုး အ႐ႈံးမေပးမခ်င္း မ႐ံႈး”ဟု ဆိုႏိုင္သကဲ့သို႔ မိမိတုိ႔က “အ႐ႈံးေပးခ်င္ေသာ္ေတာင္မွ မ႐ံႈး”ဟု ဆိုရမည့္ ျဖစ္စဥ္ တခု ျဖစ္ ေနသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူထုသည္ “ဓမၼ”အင္အားစုျဖစ္ေနသျဖင့္ “အဓမၼ”က မည္သည့္အခါတြင္မွ် ေအာင္ပြဲမခံ ႏိုင္ရာ။ လူထုသည္ အဆံုးအျဖတ္အခန္းမွ ပါ၀င္ေနသေရြ႕ လူထုသည္ မ႐ႈံး၊ သမိုင္းသည္ မဆံုး။

ေအာင္ေမာ္ဦး
ေဖေဖာ္၀ါရီ၊ ၂၃၊ ၂၀၀၈။