ဘဏ္မန္ေနဂ်ာ ႏွစ္ဦး

ေအ
ဘဏ္ (A Bank) ႏွင့္ ေကဘဏ္ (K Bank) ပဲ ဆိုၾကပါစို႔။

(က)
ေအဘဏ္ မန္ေနဂ်ာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ က်ေနာ့္ ညီမအေၾကာင္းပါ။ က်ေနာ္တို႔က ဘဏ္မ်ဳိးရိုးလို႔ ဆိုႏိုင္ေလာက္ တယ္။
အေဖက စိုက္ပ်ဳိးေရးဘဏ္မွာ ဘဏ္မန္ေနဂ်ာတဦး ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အခုေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔သစ္ကေလးတခုမွာ အင္မတန္ နည္းတဲ့ ပင္စင္လစာနဲ႔ အနားယူ ေနတယ္။ အေဖက ဘဏ္မန္ေနဂ်ာျဖစ္ေတာ့ က်ေနာ္ကလည္း ဘဏ္လုပ္ငန္း အေပၚ စိတ္၀င္ တစား ရွိတတ္တယ္။ က်ေနာ္ ဆယ္တန္းေအာင္ေတာ့ တကၠသိုလ္ မတက္ရေသးခင္မွာ ေက်ာင္း စရိတ္ကေလး ဘာေလး ရေအာင္ အေဖ့ရံုးမွာပဲ ေန႔စားလုပ္အားေပး လုပ္ေသးတယ္။ လပိုင္းေပါ့။ လယ္သမား ေတြကို စိုက္ပ်ဳိးေရး စရိတ္ ထုတ္ေခ်း တဲ့ပံု၊ လယ္သမားေတြ က တႏွစ္ တႏွစ္ သက္သာစုေငြ ျပန္ထည့္ရတာတို႔၊ အဲသည္အခ်ိန္မတိုင္ခင္ ျမန္မာ့စိုက္ပ်ဳိးေရး ဘဏ္ စကတည္းက ရည္ရြယ္လာခဲ့တဲ့ ေက်းလက္ဘဏ္တို႔ သေဘာ သဘာ၀ နည္းနည္း (နည္းနည္းဆိုတာမွ အေတာ့္ကို နည္းနည္း) တီးမိေခါက္မိ ရွိေနခဲ့တယ္။

ေနာက္ေတာ့ က်ေနာ္က ျဖစ္ခ်င္တဲ့ ဘဏ္မန္ေနဂ်ာေတာ့ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ ညီမေတြကေတာ့ ဘဏ္မွာ လုပ္ၾကတယ္။ ညီမ တေယာက္က ျမန္မာႏိုင္ငံက ပုဂၢလိကဘဏ္တခုမွာ မန္ေနဂ်ာ ျဖစ္ေနတယ္။ "ေအ" ဘဏ္ပဲ ဆိုပါေတာ့။ သိရသေလာက္ သူက သူတို႔ဘဏ္မွာေတာ့ အေတာ္စီနီယာက်တဲ့ မန္ေနဂ်ာ ႀကီး ျဖစ္ေနၿပီ။ က်န္ညီမ တေယာက္ကလည္း အစိုးရဘဏ္တခုမွာ ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴးေလာက္ ျဖစ္ေနၿပီ။

ျမန္မာႏိုင္ငံက ဘဏ္ေတြကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ပုဂၢလိက ဘဏ္ေတြကလည္း သိပ္ေတာ့ အာမခံခ်က္ ရွိလွတာ မဟုတ္သလို၊ ဘဏ္မျပဳတ္သြားေအာင္ေတာင္ အေတာ္ ရုန္းကန္ေနၾကရတယ္။ ဘဏ္စနစ္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ဖို႔ ဆိုတာကလည္း ေ၀လာေ၀း ျဖစ္ေနေသးတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အၿပီးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စတင္လာ ေတာ့ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြလည္း အၿပိဳင္းအရိုင္းေပၚလာတယ္။ အေတာ့္ကို အင္အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ အစပ်ဳိးလာၾက တယ္။ ေနာက္ပိုင္း အခ်ဳိ႔ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြက ခရက္ဒစ္ အေႂကြး ကပ္ျပားစနစ္ေတြ စတင္ စမ္းသပ္တာေတြ ရွိလာခဲ့တယ္။ ပုဂၢလိက စဦးလမ္းထြင္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအတြက္ ေငြေခ်းေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း ေပၚလာတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကဒ္ ျပားသံုး ေငြထုတ္စနစ္ (ATM) ေတြေတာင္ စတင္လုပ္ကိုင္ေတာ့မလို အခ်ဳိ႔ဘဏ္ေတြက ေၾကညာခဲ့တာလည္း ၾကားရဖူး တယ္။ ဒါေပမယ့္ လမ္းကလြဲထြက္သြားတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေအတီအမ္ (ATM) ေငြထုတ္စက္ မသံုး ႏိုင္ ေသးဘူး။ (ကေမၻာဒီးယား၊ လာအိုမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃-၄ ႏွစ္ေလာက္က မရွိခဲ့ေပမယ့္ အခု ရွိေနၾကၿပီ။) ဘဏ္ေတြမွာ အခ်င္းခ်င္း ေငြေပးေငြယူ ရွင္းႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြလည္း ေကာင္းေကာင္း မေပၚထြန္းလာေသးဘူး။

၁၉၉၇ ထိုင္းႏိုင္ငံကေန တဆင့္ အာရွစီးပြားပ်က္ကပ္ ျဖစ္လာၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပုဂၢလိက ဘဏ္ေတြ လည္း ထိၾကတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပုဂၢလိက ဘဏ္ႀကီးေတြမွာ ေငြေၾကး ျပႆနာ အႀကီးအက်ယ္ တက္လာခဲ့တယ္။ ၂၀၀၅ မွာေတာ့ ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ အာရွဓနဘဏ္နဲ႔ ေမဖလား၀ါး ပုဂၢလိကဘဏ္ႀကီး ေတြလည္း ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ဖို႔ လိုင္စင္ရုပ္သိမ္းခံခဲ့ရတယ္။ တခါ ၂၀၀၅ မွာပဲ ျမန္မာယူနီဗာဆယ္ဘဏ္ကိုလည္း လိုင္စင္ ရုပ္သိမ္းၿပီး အစိုးရ စီးပြားေရးဘဏ္က ျပန္သိမ္းယူလိုက္တယ္။ က်ေနာ့္ ညီမလုပ္ေနတဲ့ ဘဏ္ကေတာ့ ဒီလို ကပ္ေဘး အက်ပ္အတည္းၾကားထဲက ဆက္လက္ရွင္သန္ၿပီး က်န္ေနတဲ့ ဘဏ္တခုေပါ့။

တရက္မွာ စကားစပ္မိေတာ့ အလုပ္အေၾကာင္း ဘ၀အေၾကာင္းေတြ ေျပာမိၾကတယ္။ က်ေနာ့္ညီမ ဘဏ္မန္ေန ဂ်ာႀကီးက ေတာ့ ဘ၀အေမာေတြနဲ႔ပါ။

"ညီမလည္း ဘဏ္မန္ေနဂ်ာသာ ဆိုတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း သိပ္အာမခံခ်က္ မရွိလွပါဘူး။ ဘယ္ေတာ့ ဘဏ္ရပ္သြား မလဲဆိုတာ တထိတ္ထိတ္ရယ္" တဲ့။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဘဏ္ေတြက အျမတ္အစြန္း သိပ္မရွိလွသလို၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္လည္း သိပ္မရွိလွပါဘူး။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရကိုယ္၌က ဘဏ္ေတြကို ျမင္ထားတာ အျခားသူေတြရဲ႔ ပိုက္ဆံေတြနဲ႔ အက်ဳိးအျမတ္ ျဖစ္ေနၾကတဲ့သူ ေတြလို႔ ျမင္တယ္။ ေငြတိုးယူ အျမတ္ႀကီးစားေနတဲ့သူေတြလို႔ ျမင္တယ္။ လိုအပ္တဲ့ ဘဏ္က႑၊ ေငြေၾကး စနစ္က႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ၾကဘူး။ တခုခု ျဖစ္လာရင္ ဘဏ္ ေတြကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္တြယ္ရမယ္၊ မသမာ ေလာဘသမားေတြက ေငြေၾကးမကစားႏိုင္ေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ရမယ္လို႔ပဲ ျမင္ထားခဲ့ၾကတယ္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္း ဆိုက္ခဲ့ေတာ့ ဘဏ္ေတြက ထုတ္ေခ်းထားတဲ့ေငြကို ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေပးရမယ္လို႔ အတင္းအက်ပ္ ေတာင္းခိုင္းခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းက စလို႔ ပိုတင္းက်ပ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ ထုတ္ျပန္ၿပီး ပိုခ်ဳပ္ကိုင္လာခဲ့တယ္။ ျမန္မာတိုင္း (မ္) သတင္းစာ ေဖာ္ျပခဲ့ခ်က္ အရဆိုရင္ "ဘဏ္ေတြရဲ႔ ထုတ္ေခ်းေငြ အေႂကြးမ်ားဟာ စုစုေပါင္း ဘဏ္မွာ အပ္ႏွံထားေငြရဲ႔ (၈၀%) ထက္ မေက်ာ္လြန္ေစရ လို႔ဆိုတယ္။ အပ္ႏွံထားတဲ့ေငြမ်ား အေပၚမွာ ျပန္ထုတ္ေပးတဲ့ေငြ ပမာဏကိုလည္း (၁း ၇) အခ်ဳိးသာ ရွိေစလို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့တယ္။" (ျမန္မာတိုင္း (မ္)၊ ၁၉-၂၅ ဇူလိုင္၊ ၂၀၀၄)။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အခ်ဳိး (၁း ၇) ကို ေနာက္ပိုင္းတြင္ (၁း ၁၀) အျဖစ္ နည္းနည္း ေလွ်ာ့ေပါ့သတ္မွတ္ေပး ခဲ့တယ္။ အဲဒီ စည္းကမ္းေတြ အရ ဆိုရင္ ဘဏ္ေတြက (ေငြေၾကးအရတြက္လွ်င္ပင္) အျမတ္အစြန္းေတာင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ဘဏ္ေလာကမွာ မၾကား စဖူး ေငြအပ္ႏွံမႈအသစ္ေတြကိုေတာင္ လက္ခံဖို႔ ၀န္ေလးတြန္႔ဆုတ္ေနတာ ျဖစ္လာတယ္။ အစိုးရ ကေတာ့ ဘဏ္ ေတြ မၿပိဳလဲေစဖို႔ ေစတနာနဲ႔ လုပ္တာလို႔ ေျပာတာေပါ့။

"လခကလည္း ဘာမွ မရပါဘူး ကိုႀကီးရယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ေတာ့ မ်ားတာေပါ့။ ေဒၚလာနဲ႔တြက္ရင္ ၁၅၀ ေလာက္ပဲ ရတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ကားခ၊ စားစရိတ္၊ တျခားစရိတ္ေတြလည္း ႀကီးလွတယ္" သူကေတာ့ ညည္း ရွာတယ္။

က်ေနာ့္ညီမ ေျပာတဲ့အေျခအေနကို စဥ္းစားၾကည့္ေနမိတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူက သူ႔အလုပ္နဲ႔နီးတဲ့ ၿမိဳ႔ထဲ ေနခ်င္ေပမယ့္ ၿမိဳ႔သစ္မွာရွိေနတဲ့ အိမ္ကေန မေျပာင္းႏိုင္ေသးဘူး။ ကိုယ္ပိုင္ကားလည္း မရွိႏိုင္ေသးတဲ့ အေျခအေန။ ဘတ္စ္ကားကို တိုးစီးလို႔ အိမ္ျပန္၊ မဟုတ္ရင္လည္း တျခား ၾကားကားရွာၿပီး အိမ္ျပန္ဖို႔ ႀကိဳးစား ေနရေပလိမ့္မယ္။အိမ္ေရာက္ေတာ့ ႏြမ္းလ် ေနေပမယ့္လည္း တျခားအိမ္မႈကိစၥေတြ တသီတတန္းႀကီး ေစာင့္ေနႏိုင္ေသးတယ္။ ရံုးကေန ကားႀကိဳပို႔ စီစဥ္ေပးတာ ရွိသလား။ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္မေသခ်ာလွဘူး။ အိမ္အျပန္မွာ သူဘာေတြ စဥ္းစားေနမွာလဲ။ အိမ္မႈကိစၥေတြလား၊ လုပ္ငန္း တိုးတက္ေစဖို႔ လား။ ဘ၀မွာ တျခားလိုအပ္တဲ့ အပန္းေျဖေရး၊ သာေရး နာေရးကိစၥေတြလား။ ဘဏ္မွာ လုပ္တဲ့အတြက္ ဘဏ္က က်န္းမာ ေရးအာမခံကိစၥေတြေရာ လုပ္ထားေပးသလား။ က်ေနာ္ မေသခ်ာလွဘူး။ ပုဂၢလိကဘဏ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အနားယူ တဲ့အခါ ပင္စင္ကိစၥေတြေရာ ဘယ္လိုရွိမွာလဲ။ မနက္ျဖန္ ဘဏ္ ရုတ္ခ်ည္း ပိတ္လိုက္ရတဲ့ အေျခ အေနမ်ဳိးမွာ ၀န္ထမ္းေတြ ေလ်ာ္ေၾကးကိစၥက ဘယ္လိုရွိမွာလဲ။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ဘဏ္လုပ္ငန္း ႀကီးထြားေစဖို႔ ကိစၥမ်ဳိးကို စဥ္းစားေန မွာလား။ အခုလို ကမၻာ့စီးပြားပ်က္ကပ္ကေန ျမန္မာဘဏ္ေတြအေပၚ ဘယ္လိုရိုက္ခတ္လာႏိုင္သလဲ ဆိုတာ မ်ား စဥ္းစား ေနမွာလား။ တန္ျပန္ကာကြယ္ေရးအတြက္ ဗ်ဴဟာေတြ ဘယ္လိုခ်မွတ္ရမလဲ စဥ္းစားေနမွာလား။ ေအာ္...တႏွစ္တခါ ေတာင္ ဘ၀အေမာေတြ ေျပေစဖို႔ Vacation အလည္အပတ္ အပန္းေျဖခရီးထြက္ႏိုင္ရဲ႔လား॥ စဥ္းစားေနမိတယ္။

ဒါမွမဟုတ္ဘဲ အိမ္မိုးယိုလို႔ ျပင္ရမယ့္ကိစၥ၊ မက်န္းမာတဲ့ ဖခင္နဲ႔ မိခင္အိုႀကီးရဲ႔ က်န္းမာေရးကိစၥေတြ၊ အိမ္စားေရး ေသာက္ ေရးကိစၥ၊ ကေလးေတြရဲ႔ ႀကီးျမင့္လာေနတဲ့ ပညာေရးစရိတ္ကိစၥေတြ စဥ္းစားေနမွာလား။ ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ တေန႔ျပန္ထ၊ ေသာကေတြနဲ႔ အပူေတြနဲ႔ ရံုးျပန္သြားရတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

(ခ)
ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ (ေက) ဘဏ္က မန္ေနဂ်ာတေယာက္ကို ေတြ႔ျဖစ္တယ္။
က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္းရဲ႔ သူငယ္ခ်င္းပဲ ဆိုပါေတာ့။ သူက အဲသည္ ပုဂၢလိကဘဏ္မွာ အသက္ငယ္ေပမယ့္ ရာထူး တာ၀န္ ႀကီးႀကီး ယူထားရသူေပပဲ။ က်ေနာ္က သူတို႔ကားနဲ႔ ကားႀကံဳလိုက္စီးရင္း သိခ်င္တာေလးေတြ ေမးျဖစ္ တယ္။ အဲဒီ အမ်ဳိးသမီးဘဏ္ မန္ေနဂ်ာကလည္း က်ေနာ္သိခ်င္တာေတြကို သူ႔ကား သူေမာင္းေနရင္းက ေျဖ ရွာတယ္။ သူကေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူ ယံုၾကည္မႈအျပည့္ ရွိေနပံုပါပဲ။

သူတို႔ (ေက) ဘဏ္က အခုကာလမွာ အေျပာင္းအလဲ အႀကီးအက်ယ္လုပ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။ အခုလို ကမၻာ့ စီးပြားပ်က္ကပ္ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘဏ္ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ အေျပာင္းအလဲၾကမ္းႀကီး တခုလုပ္ေနရတဲ့ အေၾကာင္းလဲ ေျပာတယ္။ သူတို႔က ထိုင္းႏိုင္ငံထဲကပဲ အျခား ဘဏ္တခုကို သူတို႔နဲ႔ အၿပိဳင္ အျဖစ္ထားလို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္လုပ္ ေနရတဲ့အေၾကာင္းလည္း ေျပာျပေသးတယ္။

အဲသည္ ဆီယမ္ ေကာ္မာရွယ္ ဘဏ္ (Siam Commercial Bank) က ဘဏ္ခြဲ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲမွာ ဘဏ္ခြဲေပါင္း (၉၅၀) ေက်ာ္ရွိတယ္။ သူတို႔ဘဏ္က ဘဏ္ခြဲခ်င္းယွဥ္ရင္ (၃ ပံု ၂ ပံုေက်ာ္) ေလာက္ပဲ ရွိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။ အဲသည္ ေတာ့ ဘဏ္ခြဲေတြ ထပ္တိုးခ်ဲ႔ မလား၊ အျခား နည္းလမ္းတခုကို သံုးမလားဆိုတာ ဗ်ဴဟာအရ စဥ္းစားလာရေၾကာင္း ေျပာတယ္။

က်ေနာ္တို႔က ခရီးေ၀း သြားေနၾကေတာ့ စကားေလေပး ပိုလို႔ရွည္ျဖစ္ၾကတယ္။

"က်မတို႔ ဘဏ္ခြဲေတြမွာ မန္ေနဂ်ာေတြဆိုရင္ အေမရိကန္၊ ၾသစေၾတလ်၊ စသျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံတခုခုက မာစတာ (မဟာဘြဲ႔) ရလာသူေတြကို ဦးစားေပးခန္႔တယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံက ဆိုရင္လည္း ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ႀကီး ၅-ခု ျဖစ္တဲ့ ခ်ဴလာ ေလာင္ကြန္၊ မဟီေဒါ၊ သမၼာဆတ္... စသျဖင့္ တကၠသိုလ္ေတြက ဘြဲ႔လြန္ရလာသူေတြကိုပဲ ခန္႔ထားတယ္" သူက ႂကြား သလို ေျပာလာတယ္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း အဂၤလိပ္လို အေျပာေကာင္းသလို၊ သမၼာဆတ္တကၠသိုလ္က ဘြဲ႔လြန္တခု ရထားသူပဲ။ အခုရတဲ့ လစာကလည္း ေကာင္းလွတယ္။ ေဒၚလာ ၂ ေထာင္ေက်ာ္ အထက္မွာ ရွိတယ္။

"အခု အေျပာင္းအလဲလုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီမန္ေနဂ်ာေတြလည္း ျပင္တာကို လိုက္ရင္လိုက္၊ မလိုက္ရင္ ထြက္ပဲ။ ဘဏ္ ထိန္းသိမ္းေရးစနစ္ တခုလံုးကို ျပင္ေနၾကတာကိုး။ Take it or Leave it ေပါ့။" သူက ေျပာတယ္။

သူတို႔ (ေက) ဘဏ္က ဘဏ္ခြဲေတြ ထပ္တိုးဖြင့္ဖို႔ မစဥ္းစားေတာ့ဘဲ အျခား အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စက္မႈ လက္မႈ လုပ္ငန္း (SME) ေတြကို ေငြထုတ္ေခ်းတဲ့ဘက္ကို အထူးျပဳဖို႔ စဥ္းစားခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အရင္ကလည္း သူတို႔ ဘဏ္က စိုက္ပ်ဳိးေရးဘဏ္သေဘာမ်ဳိး လယ္သမားေတြကို စိုက္ပ်ဳိးေရးစရိတ္ ထုတ္ ေခ်းတဲ့ဘဏ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးေတာ့ အခုေတာ့ လုပ္ငန္းငယ္ေတြကို ေငြအပ္၊ ေငြေခ်းေစတဲ့ ဘက္ကို တိုးခ်ဲ႔ဖို႔ ႀကိဳးစား လာပံုရတယ္။

"အဲဒါအျပင္ က်မတို႔ဘဏ္က ဘဏ္မွာေငြအပ္တဲ့သူေတြကို အခမဲ့ ဘယ္လိုရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရင္ ေကာင္းမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း အၾကံေပးေသးတယ္။ ဒါကေတာ့ ဘဏ္ကို ေဖာက္သည္မ်ားလာေအာင္ အခမဲ့၀န္ေဆာင္မႈေပးၿပီး ဆြယ္တဲ့သေဘာပါပဲ"။ သူက ေျပာတယ္။ မန္ေနဂ်ာေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြအဖို႔ အေျပာင္းအလဲမွာ သင္တန္းေတြ၊ လုပ္ငန္းအသစ္ေတြနဲ႔ ယဥ္ပါး ကၽြမ္း၀င္ေအာင္ လုပ္ေနၾကရေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပင္ပန္း ရုန္းကန္ၾကရမယ္ ဆိုတာလည္း ေတြးေနမိတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ကလည္း စေတာ့ေစ်းကြက္က အေတာ္ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးသားဆိုေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ဖို႔ အျခားေရြးလမ္းေတြလည္း မ်ားလာတယ္။

ဒီအမ်ဳိးသမီးငယ္က ပိန္ပိန္ပါးပါး။ အသက္က ၃၀ ေက်ာ္ရံုမွ်သာ။ ဒါေပမယ့္ သူထမ္းေဆာင္ေနရတဲ့ တာ၀န္ ဘယ္ေလာက္ ႀကီးတယ္ဆိုတာလည္း သူ႔စကားေတြက ခန္႔မွန္းမိတယ္။

"က်မတို႔ ဘဏ္စနစ္တခုလံုး ျပင္ေနတာကို က်မ ဦးေဆာင္ေနရတယ္။ အဲဒီ ပေရာဂ်က္ (Project) က ဘတ္ ၆၀ ဘီလီယံ (အေမရိကန္ ေဒၚလာခန္႔မွန္း ၁၈၁ သန္းေလာက္) ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ တခါတေလ ႏိုင္ငံျခား ရက္တို သင္တန္းေတြ သြားရတယ္။ ႏိုင္ငံျခားက ေဖာက္သည္ေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေျပာဆိုေနရတယ္" သူအဂၤလိပ္ စကား ေကာင္းတာကို ခ်ီးက်ဴး မိေတာ့ သူ႔တာ၀န္ကိုလည္း ခပ္ႂကြားႂကြားေဖာ္ျပရင္း ေျပာလာတယ္။

က်ေနာ္က သူတို႔လုပ္ငန္း ပမာဏကို ခန္႔မွန္းတြက္ဆမိသလို၊ သူတို႔ ရွင္သန္ရုန္းကန္ေနပံု သဘာ၀က က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံနဲ႔ အမ်ားႀကီး ကြာျခားသြားခဲ့ၿပီဆိုတာ မွတ္ခ်က္ခ်မိတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ကမၻာႀကီးထဲ ၀င္ေျပးေနၾကၿပီ။ ၀င္ယွဥ္ေနၾက ၿပီ။ ေနာက္တက္လူငယ္ေတြကလည္း ရဲရဲရင့္ရင့္နဲ႔ ေျခလွမ္းက်ယ္ေနၾကပံု၊ လူႀကီးေတြကလည္း သူတို႔ကို လူငယ္လို႔ ခ်န္ မထား၊ ေလးေလးစားစား တာ၀န္ေပးၾကပံုေတြကို တြက္မိတယ္။ ဒါတင္မက စနစ္ကို စီမံခန္႔ခြဲေနတဲ့ ယႏၱယားရႈပ္ေထြးလာ ပံုကိုလည္း တြက္ဆေနမိတယ္။

(ဂ)
က်ေနာ္တေလာက ပါေမာကၡေရွာင္တာနဲရဲ႔ ျမန္မာျပည္ ဘဏ္စနစ္ေတြအေၾကာင္း စာအုပ္ဖတ္ရေတာ့ မွတ္မွတ္ ရရ ျမန္မာ ေတြက ဘဏ္စနစ္ေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲပံုေတြနဲ႔ ေ၀းခဲ့ၾကတာ ဖတ္မိတယ္။ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီေခတ္ တေလွ်ာက္လံုး ျမန္မာသူေဌး ေတြက ဘဏ္ မေထာင္ခဲ့ၾကဘူး။ အမ်ဳိးသားပိုင္ ဘဏ္ဆိုလို႔ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ ေခတ္မွာ ဦးရဲေက်ာ္သူနဲ႔ ကုမၸဏီ ဘဏ္တခုပဲ စစ္ေတြမွာ ရွိခဲ့ဖူးတာ ဖတ္ရတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ျမန္မာ ေတြက ဘဏ္ေထာင္ေလာက္ေအာင္ မိသားစု လုပ္ငန္းႀကီး ေတြက မႀကီးထြားၾကဘူး။ ဘဏ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ပညာ၊ ကမၻာ့ အဆက္အသြယ္၊ စီးပြားအစု ရွယ္ယာရွင္ေတြလည္း မရွိခဲ့ၾကဘူးလို႔ ဆိုတယ္။

ျမန္မာေတြက ေငြရွိရင္ ေရႊ၀ယ္စုတယ္။ ဘဏ္မွာ ထားဖို႔မစဥ္းစားခဲ့ၾကတာ ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက မဟုတ္ ဘူး။ ယခု တိုင္ပဲ။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေတာ့လည္း စီးပြားေရး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခြင့္ရခဲ့တာက တခဏ တည္း၊ ဒီၾကားထဲ ျပည္တြင္းစစ္လည္း မုန္တိုင္းထန္ေနခဲ့ၾကေသးတယ္။ ဒီကာလမွာေတာ့ အင္း၀ဘဏ္၊ ရန္ကုန္ဘဏ္၊ ထား၀ယ္ဘဏ္၊ BEDC ဘဏ္၊ ျမန္မာအမ်ဳိးသားဘဏ္တို႔လို ျမန္မာအမ်ဳိးသားပိုင္ ပုဂၢလိကဘဏ္ ၁၀-ခု ေက်ာ္ ေပၚထြက္လာခဲ့ေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ကာလမွာ ပုဂၢလိက ဘဏ္ ေတြ နိဂံုးခ်ဳပ္သလို စြန္႔စားလုပ္ကိုင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ ေတြကိုလည္း အညြန္႔ကေန သတ္ခဲ့ၾကတယ္။ အခု စစ္ အစိုးရလက္ထက္ ႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္မွာလည္း ေစ်းကြက္စီးပြားေရး သာ ဆိုတယ္။ တိတိပပ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရၾက ေသးဘူး။ စစ္အစိုးရက ထင္သလို ေငြေၾကးစီမံခန္႔ခြဲေနတဲ့ေအာက္မွာ အသက္ရႈ မြမ္းက်ပ္မတတ္ ရုန္းကန္ ေနၾကရရွာတယ္။ ေငြရိုက္ထုတ္ေလ ေငြေဖာင္းပြမႈ တက္ေလ ျဖစ္လာရသလို၊ တဖက္မွာလည္း ပံုမွန္ စီးပြားေရးစနစ္ (formal economy) က အလုပ္မလုပ္သေလာက္ ရွိေနၿပီး၊ တလံုး (ေဘာလံုး ေလာင္း)၊ ႏွစ္လံုး (စေတာ့ဂဏန္းေလာင္း)၊ သံုးလံုး (ခ်ဲထီ) စတဲ့ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ ေလာင္းကစား ဆန္ဆန္ စီးပြားစနစ္ ေတြနဲ႔ သြားေနၾကရရွာတယ္။

ဘဏ္ မန္ေနဂ်ာ ၂-ေယာက္အေၾကာင္း ယွဥ္စဥ္းစားမိတာနဲ႔တင္ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ ျပတ္က်န္ေနၿပီ ဆိုတာ သိသာ ႏိုင္တယ္။ ရုပ္၀တၳဳသာမဟုတ္၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈ၊ အျမင္က်ယ္မႈ အားလံုး က်န္ေနခဲ့ၿပီေလ။ တံခါး ေတြလည္း ဖြင့္ခ်ိန္ တန္ပါေပါ့။

ေအာင္သူၿငိမ္း
ႏို၀င္ဘာလ ၇ ရက္၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္။