လူသားဆန္မႈျပႆနာ

တ
ေလာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံက တကၠဆပ္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ဖို႔တ္ဟုဒ္ (Fort Hood) စစ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္မွာ စိတ္ ေရာဂါကု ဆရာ၀န္ ဗိုလ္မွဴးတေယာက္က ရဲေဘာ္အမ်ားကို ေသနတ္နဲ့ ပစ္ခတ္မႈ ဟိုးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲသည္ ေနာက္ပိုင္းမွာ တီဗြီအစီအစဥ္ေတြကလည္း အာဖဂန္၊ အီရတ္စစ္ပြဲတြင္းက၊ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ပြဲက ျပန္လာ ၾကတဲ့ ရဲေဘာ္ ေတြရဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေန၊ လူမႈဖူလံုေရးနဲ႔ အပန္းေျဖႏိုင္မႈ အေနအထားေတြကို ရုပ္သံ အစီအစဥ္ေတြက ေစာေၾကာ ျပလာၾကတယ္။ စိတ္၀င္စားဖြယ္လည္း အေတာ္ေကာင္းတယ္။

မေန႔ကေတာ့ အီရတ္မွာ ေျခႏွစ္ဖက္ျပတ္ခဲ့ရတဲ့ စစ္သားတေယာက္ ေျခတု ႏွစ္ဖက္နဲ႔ က်န္းမာေရး ျပန္လည္ နာလံထူ လာပံု ကို ျပတယ္။ ေျခတုကလည္း အေတာ္ေကာင္းလွတယ္။ ေျခႏွစ္ဖက္ျပတ္တာေတာင္ ေျပးႏိုင္၊ လႊားႏိုင္ေအာင္ စီမံထားတဲ့ ေျခတုမ်ဳိးပါ။ ဒီရုပ္သံ အစီအစဥ္နဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ လူသားဆန္မႈ ျပႆနာကို က်ေနာ္ ဆက္စပ္ စဥ္းစားမိလာတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးတို႔ ဘာတို႔ဆိုတာက စိတၱဇဆန္တဲ့ ရႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္ အခြင့္အေရးသက္သက္လို႔သာ ထင္ရ တယ္။ ဆုပ္ကိုင္သက္ေသျပရခက္တဲ့ ကိစၥေတြလို႔ ျမင္မိၾကတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဟိုဟိုသည္သည္ ခရီး ေတြလွည့္လည္သြားလာ ေနရင္း လူဆန္မႈ၊ တနည္းေျပာရရင္ ဘ၀ရဲ႔အရည္အေသြး (quality of life) ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နည္းနည္းျမင္လာ သလို ရွိမိတယ္။ ဘ၀ အရည္အေသြးဆိုတာ ရုပ္၀တၳဳျပည့္စံုတာ၊ ေခတ္မီတာ၊ နည္းပညာသိပၸံတိုးတက္တာနဲ႔ သိပ္မဆိုင္ လွဘူး။ လူကို လူလိုျမင္ၿပီး တန္ဖိုးထားမႈနဲ႔ပဲ ဆိုင္တယ္လို႔ ျမင္လာ မိတယ္။

တခါက ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႔လယ္က ျမက္ခင္းျပင္ႀကီးမွာ ပြဲေတာ္တခု က်င္းပေနစဥ္ က်ေနာ္ေရာက္သြားတယ္။ ဒီပြဲေတာ္မွာ ဂီတပြဲေတြ ပါသလို၊ အစားအေသာက္ အျခားေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲေတြလည္း ပါတယ္။ ေလဟာျပင္မွာ ေဖ်ာ္ေျဖေနတဲ့ ဂီတပြဲကို ေတြ႔ေတာ့ က်ေနာ္အေတာ္ ၾကည္ႏူးမိတယ္။ အဆိုေတာ္ေတြ၊ ဂီတသမားေတြက ျမဴးႂကြတီးဆို။ တခ်ိန္တည္းမွာ စင္ျမင့္ တေထာင့္မွာ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္က လက္ဟန္နဲ႔ နားမၾကား သူ ေတြသံုးတဲ့ သေကၤတနဲ႔ အခု သီခ်င္းဟာ ဘာကို ဆိုေန တယ္ဆိုတာ သရုပ္ျပေနတယ္။ ဟုတ္တာေပါ့။ နားမၾကား ဆြံ႔အေနသူတို႔လည္း မ်က္ေစ့အျမင္ အလင္းသာရရင္ လူသား ပီသစြာ ခံစားေပ်ာ္ရႊင္သင့္တာေပါ့။ သူတို႔ကို အိမ္မွာ ခ်န္ထားခဲ့လို႔ မျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ပြဲေတာ္တခုဆိုတာ က်န္းမာသန္စြမ္းသူ လူသားေတြ အတြက္ ခ်ည္း မျဖစ္သင့္ေပဘူး။ ဂီတပြဲက ဆိုတီးေနသူေတြထက္စာရင္ လက္ဟန္နဲ႔ သေကၤတျပေနတဲ့သူဆီ ကို က်ေနာ္အာရံု ပိုေရာက္ေနမိတယ္။ ဂီတက ျမဴးႂကြသလို၊ သူကလည္း တက္တက္ႂကြႂကြ၊ အဆိုကပိုင္သလို သူက လည္း အမိအရ သရုပ္ေဖာ္ေနတယ္။ အေပ်ာ္ေတြက က်ေနာ့္ကိုပါ ကူးစက္လာခဲ့ပါေပါ့။

သည္လို ဆြံ႔အနားမၾကားသူေတြကိုပါ ခံစားရေစေအာင္ ဘယ္သူေတြက ေတြးမိၿပီး စတင္ခဲ့ပါသလဲ။ တကယ္ ေတာ့ သူတို႔ ကို လူသားေတြအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္တာပါပဲ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံႀကီးေတြမို႔ တတ္ႏိုင္တာေပါ့လို႔ ဆင္ေျခတက္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ကို လူသားေတြအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံဖို႔၊ သူတို႔ကို ခ်န္မထားဖို႔ကိစၥဟာ အစိုးရေတြအပါအ၀င္ လူသားေတြ အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ ၀ါရွင္တန္ မွာရွိေနစဥ္ သတင္းေတြဖတ္ရေတာ့ တရုတ္တန္း (China Town) ကေန နယူးေယာက္ကို ေျပးတဲ့ ခရီးစရိတ္ ေစ်းခ်ဳိတဲ့ ဘတ္စ္ကားေတြမွာ မသန္မစြမ္းသူေတြ ဘီးတပ္လွည္း တြန္း တင္၊ ခ်ႏိုင္ဖို႔ ကိရိယာေတြ မရွိလို႔ဆိုၿပီး ေ၀ဖန္ေရးသားေနၾကတာေတြ၊ အာဏာပိုင္ေတြဖက္က အေရးယူေဆာင္ရြက္တာ ေတြ ဖတ္ခဲ့ရဖူးတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေမရိကန္မွာ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းေတြအရ ျပဌာန္းထားၿပီးသား။ ဘတ္စ္ကားလိုင္းေတြ မွာ ကား စင္းေရ ဘယ္မွ်ဆိုရင္ မသန္မစြမ္းသူေတြအတြက္ ဘီးတပ္လွည္းတင္ခ်ႏိုင္တဲ့ကားစင္းေရး မည္မွ် ရွိရမယ္ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားတာေတြ ရွိေနတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္တဲ့ အသံုးအႏႈန္း အေခၚ အေ၀ၚေတြ လုပ္ဖို႔ေတာင္ သတ္မွတ္တာေတြ ရွိလာခဲ့တယ္။ မသန္မစြမ္း (disabled) လို႔ မသံုးႏႈန္း သင့္ေတာ့ ဘူး။ တမ်ဳိးစြမ္းသူေတြ (Differently abled) လို႔ သံုးရမယ္လို႔ေတာင္ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ ရွိလာ ခဲ့ပါ တယ္။

ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္ ေသးေသးဖြဲဖြဲ ယူဆႏိုင္တဲ့ တခ်ဳိ႔ကိစၥေလးေတြကို စိတ္၀င္တစား ေလ့လာၾကည့္ေနမိတယ္။ ဥပမာ ကား လမ္း ပလက္ေဖာင္းေတြမွာ၊ ရထား စၾကၤန္ေတြမွာ မ်က္မျမင္ေတြ တုတ္ေထာက္သြားဖို႔ အဖုကေလးေတြ၊ အမွတ္ အသား ေတြ လုပ္ထားတာကို သတိျပဳလာမိျပန္တယ္။ မ်က္ေစ့မျမင္လို႔ အျပင္မထြက္ရ မျဖစ္ေစရဘူး။ စၾကၤန္- ပလက္ေဖာင္းမွာ သူတို႔အတြက္ ထည့္သြင္းစဥ္းစား လုပ္ေပးထားရတယ္။ လူအမ်ားသံုး အစိုးရရံုး၊ ကႏၷား၊ ကုန္တိုက္၊ ေစ်း၊ စာတိုက္॥ စသျဖင့္ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခုနလို ကိုယ္ကာယ က်န္းမာေရး တနည္းတဖံု ခ်ဳိ႔တဲ့သူေတြအတြက္ ဘီးတပ္ကုလား ထိုင္ေတြ တြန္းတင္ႏိုင္တဲ့ ကုန္းေလ်ာေစာင္းေတြ လုပ္ေပး ထားတာ၊ အိမ္သာေတြက အစ မသန္စြမ္းသူေတြ အဆင္ေျပ ေစဖို႔တြက္ ေနရာက်ယ္ အိမ္သာေတြ လုပ္ေပး ထားတာ သတိျပဳမိလာတယ္။ ဘ၀ရဲ႔ အရည္အေသြး (Quality of life) ဆိုတာ ဒါပဲဆိုတာ က်ေနာ္ အသိအမွတ္ ျပဳမိတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္ေစ လူ႔အျဖစ္ကို မဆံုးရႈံးေစရေအာင္၊ လူသားတဦး ပီသ စြာ ေပ်ာ္ရႊင္ခံစားႏိုင္ရေအာင္ ကူညီပံ့ပိုးထားတာေတြပဲ။

ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္တရုတ္ျပည္ေရာက္ေတာ့လည္း လမ္းေဘးပလက္ေဖာင္းမွာ မ်က္မျမင္ေတြ အေထာက္အကူရဖို႔ အဖုေတြ၊ ရံုး၊ လူအမ်ားသံုးေနရာေတြမွာ ဘီးတပ္ကုလားထိုင္ တြန္းတင္ႏိုင္ဖို႔ ကုန္းေလ်ာေစာင္းေတြ လုပ္ထားတာ သတိျပဳမိျပန္ တယ္။ က်ေနာ္ အံ့ၾသေနမိတယ္။ က်ေနာ္က ဒီကိစၥကို ေရးႀကီးခြင္က်ယ္သဖြယ္ က်ေနာ့္ မိတ္ေဆြတရုတ္ေတြကို ျပန္ေျပာ ျပေတာ့ သူတို႔လည္း အံ့ၾသေနၾကျပန္တယ္။ သူတို႔က ရွိေနၿပီးသားမို႔ ရိုးတယ္ထင္ေနတယ္။ "ဒီကိစၥက ဥပေဒရွိတယ္ေလ။ အေဆာက္အဦတခု ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုကိစၥေတြ ထည့္သြင္းပါ၀င္ရမယ္ဆိုတာ ျပဌာန္းထားတာ ရွိတယ္။" ဘာထူးဆန္းပါသလဲ ဆိုတာမ်ဳိး က်ေနာ့္ကို ျပန္ၾကည့္ရဲ႔။ သူက Housing code လို႔ ေခၚတဲ့ အိုးအိမ္ေဆာက္လုပ္ေရး စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေတြကို ေျပာတာ။ က်ေနာ္အံ့ၾသေန တာက အရင္းရွင္ေသာ၊ ကြန္ျမဴနစ္ေသာ မဟုတ္ဘူး။ ႏိုင္ငံတခုမွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အေနအထား၊ လူေတြ အေပၚ တန္ဖိုးထားကို အံ့ၾသေနမိတာပါ။

၀ါရွင္တန္ဒီစီက ဂါေလာေဒးတကၠသိုလ္က (Gallaudet University) က ဆြံ႔အ၊ မ်က္မျမင္၊ နားမၾကား တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြနဲ႔ တခါတေလ ရထားေပၚ ဆံုတဲ့အခါ က်ေနာ္ၾကည္ႏူးရဖူးတယ္။ သူတို႔ လူငယ္ဘ၀ကို တက္ႂကြစြာ ျဖတ္သန္းရုန္းကန္ေနၾကတာ ျမင္ရတယ္။ တဦးနဲ႔ တဦး လက္ဟန္နဲ႔ ေျပာလိုက္၊ ရယ္ေမာလိုက္ၾကနဲ႔။ က်ေနာ္ တို႔ ႏိုင္ငံမွာ ဆြံ႔အနားမၾကားေက်ာင္း ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။ ဒီကေလးေတြက တကၠသိုလ္ တက္ႏိုင္သလား။ ဒီကေလး ေတြက သူတို႔ဘ၀ကို တမ်ဳိးတဖံုစြမ္းသူေတြ အျဖစ္ ျဖတ္သန္းႏိုင္ ပါရဲ႔လား။ က်ေနာ္ တျခားႏိုင္ငံက ကေလးေတြနဲ႔ ခ်ိန္ၿပီး စဥ္းစားေနမိတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာေတာင္ ရုပ္သံ ခ်င္နယ္ တခုက ဆြံ႔အနားမၾကားသူေတြအတြက္ ရုပ္သံသတင္းေၾကညာ ခ်ိန္မွာ ေအာက္ေျခေထာင့္ အကြက္ကေလးမွာ လက္ဟန္နဲ႔ သတင္းေၾကညာေပးတာ ေတြ႔ေနရတယ္။ သူတို႔လည္း လူပီသ စြာ သတင္းေတြ ရပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္စဥ္းစားမိတာေတြကို ဗီအိုေအ ေရဒီယို "ကိုယ္ယံုၾကည္ရာ" က႑မွာ ျပန္ေျပာျပမိတယ္။ က်ေနာ္ျမင္တဲ့ ဘ၀ အရည္အေသြးနဲ႔ လူသားဆန္မႈကိစၥကို ေျပာျပတယ္။ ေျပာျပၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ဗြီအိုေအက သတင္းေၾကညာတဲ့ ဦး၀င္းေအာင္က လာၿပီး သူဆိုဗီယက္ယူနီယံမွာ ေနစဥ္ကာလ အေတြ႔အၾကံဳကို ျပန္လာၿပီး ေျပာျပတယ္။ ဆိုဗီယက္ရုရွားမွာ လည္း က်ေနာ္ေျပာျပတဲ့ အေနအထားေတြ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး ၿပီးခါစမွာ ဆိုဗီယက္ရုရွားဟာ လည္း စစ္ဒဏ္ အေတာ္ခံလိုက္ရပါတယ္။ စတာလင္ဂရက္ တိုက္ပြဲက နာမည္ႀကီးပါ။ စစ္ႀကီးၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္တ၀ွမ္း မွာ စစ္ေၾကာင့္ ဒဏ္ရာအနာတရျဖစ္သူ ဒုကၡိတေတြ အေတာ္က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ေတြ သြားလာဆက္ဆံႏိုင္ေအာင္ လမ္းေတြ၊ ပလက္ေဖာင္းေတြ၊ ရံုးေတြ၊ ဘတ္စ္ကားေတြက အစ စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကရတယ္လို႔ သူက ျပန္ေျပာျပတယ္။

က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း စစ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္ရသူေတြ မနည္းလွဘူး။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေတြေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေတြ ဒုကၡိတ ျဖစ္ရသလုိ၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က စစ္သားေတြလည္း မနည္းလွဘူး။ အလားတူ သူတို႔အတြက္ ၾကည့္ရႈ ေပးထားတာမ်ား ရွိပါသလား။ က်ေနာ္စဥ္းစားၾကည့္မိေနတယ္။ သူတို႔တေတြ အသက္ဆက္ေမြးဖို႔အတြက္ သင္တန္းေတြ၊ ေျခတုလက္တု စခန္းေတြ၊ ရံုးေတြမွာ မသန္မစြမ္းသူေတြ ၀င္ေရာက္ဆက္ဆံႏိုင္ေအာင္ ဘီးတပ္ကုလားထိုင္ တြန္းတင္ႏိုင္တဲ့ ကုန္းေလ်ာ ေတြ ရွိပါရဲ႔လား။ မ်က္မျမင္ ဆြံ႔အ ကေလးေတြအတြက္ အစိုးရေက်ာင္းေတြ ရွိပါရဲ႔လား။ ျမန္မာ့ရုပ္သံကေရာ အဲသလို လူေတြအတြက္ လက္ဟန္သေကၤတနဲ႔ သတင္း ေတြ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ ေၾကညာေပးႏိုင္မလဲ။ ျမန္မာျပည္က က်ေနာ့ မိတ္ေဆြကေတာ့ ခင္ဗ်ား စိတ္ကူး ယဥ္လိုက္တာလို႔ ေ၀ဖန္တယ္။ ရန္ကုန္တိုက္ျမင့္ေတြမွာ ဓါတ္ေလွကားေတြမရွိ ေလွ်ာက္ တက္ေနၾကရတုန္း။ ဓာတ္ေလွကားရွိရင္ေတာင္ မီးမလာလို႔ ဘယ္လိုေမာင္းမွာလည္းလို႔ ေစာဒကတက္တယ္။ ဟုတ္သား။

ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၅ မွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရက ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔သစ္ေဆာက္တယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္စိတ္၀င္စားစြာ သိခ်င္ ေနတဲ့ ကိစၥ တခု ရွိေနတယ္။ သူမ်ားေတြ စိတ္၀င္စားခ်က္နဲ႔ ကြာေကာင္း ကြာႏိုင္တယ္။ ရန္ကုန္ကေတာ့ ၿမိဳ႔ေဟာင္းႀကီးမိုလို႔ ျပဳျပင္ရ ခက္တယ္ ထားပါေတာ့။ အသစ္ေဆာက္ေတာ့ ၿမိဳ႔ေတာ္ပလက္ေဖာင္းမွာ မ်က္မျမင္ ေတြသြားဖို႔ အဖုကေလးေတြ ရွိသလား။ ရံုးကႏၷား အေဆာက္အဦးႀကီးေတြမွာ မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ ဘီးတပ္ ကုလားထိုင္နဲ႔ လာႏိုင္ဖို႔ ဆင္ေျခေလ်ာ ကုန္းေစာင္းေတြ ရွိသလားေပါ့။ စစ္သားအစိုးရဆိုေတာ့ မသန္မစြမ္း စစ္သားေတြအတြက္လည္း ထည့္စဥ္းစားထားမယ္ ထင္ေနခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ျမန္မာျပည္က မိတ္ေဆြေတြေတြ႔ရင္ ေမးရတာ အေမာ။ ေနျပည္ေတာ္ ေရာက္ဖူးသလား။ က်ေနာ္ ေျပာတဲ့ကိစၥေတြ ရွိသလားေပါ့။ ေရာက္ဖူးသူ ေတြ က ျပန္ေျပာျပတယ္။ နည္းနည္းမွ မရွိေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။

ေအာင္သူၿငိမ္း
ႏို ၁၃၊ ၂၀၀၉။