လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ယေန႔ကမၻာ (အပုိင္း ၂)

ဆာ
ရာေယဗို၊ ေဘာ့စနီးယား

ေဘာ့စနီးယားမွာ ခရစ္ယန္နဲ႔ မြတ္စလင္ေတြ ျပႆနာစၿပီး တက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္တံုးက ကမၻာ့သတင္း မီဒီယာဌာနေတြ အမ်ား အျပား အဲဒီမွာ ရိွေနခဲ့ပါတယ္။ ေဘာ့စနီးယားမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ ဘယ္လိုေတြ ျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ ဆိုတာ ေတြကို ကမၻာ့ ပရိႆတ္ႀကီးဆီသို႔ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း သတင္းမ်ားတင္ျပေနပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္သူကမွ ဘယ္အင္အားႀကီး အစိုးရမ်ားကမွ အဲသလို ျဖစ္ေနတာေတြကို သိပါတယ္ စိုးရိမ္တယ္လို႔ ဝန္ခံျခင္း မရိွခဲ့ပါ။ အဲသည့္ ျပႆနာေတြ စတင္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကေတာ့ ယူဂို စလားဗီးယားႏုိင္ငံ ကြဲျပဲမႈစတဲ့ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဘာ့စနီးယား ဆာ့ဗ္လူမ်ဳိး ခရစ္ယန္ဘာသာဝင္ေတြက ေဘာ့စနီးယားကို ခရစ္ယန္ႏုိင္ငံေတာ္ အျဖစ္ျမင္လို ခဲ့ပါတယ္။ အဲတာ ရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးအျဖစ္ ေဘာ့စနီးယား မူစလင္ေတြကို အင္အားသံုးၿပီး ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ အမ်ဳိးသမီးေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ မုဒိန္းျပဳက်င့္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

အဲသလို ျဖစ္ေနစ အခ်ိန္မွာ ေဖာရိန္းေပၚလစီဂ (Foreign Policy) ဂ်ာနယ္က အယ္ဒီတာတဦးျဖစ္တဲ့ ရစ္ခ်တ္ဟိုးဘရုတ္ ဆိုသူက အေမရိကန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ဥေရာပအဖြဲ႔မ်ား ေဘာ့စနီးယား အေရးကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေစဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ေဝါလ္လမ္းမလို႔ ေခၚတဲ့ အေမရိကန္ ေငြေၾကး စီးပြားေရးအရပ္က ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္ တဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဘာ့ စနီးယား ခရစ္ယန္ေတြက ေဘာ့စနီးယား မူစလင္ေတြကို သတ္ျဖတ္ေနျခင္းဟာ ဂ်ီႏိုစိုက္လို႔ ေခၚတဲ့ မ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္ မႈမ်ဳိး ျဖစ္ေနေၾကာင္းလည္း သူက ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာက ဝင္ေရာက္တားျမစ္ စြက္ဖက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ တင္ျပခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည့္အခ်ိန္မွာ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ား၊ အေမရိကန္နဲ႔ ကုလသမဂၢ တို႔က ေဘာ့စနီးယားကို လက္နက္တင္သြင္းျခင္း ပိတ္ဆို႔ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ တဖက္မွာ ၾကည့္ရင္ေတာ့ ဟုတ္မလို လိုပါဘဲ။ သို႔ေသာ္ လက္နက္တင္ သြင္းမႈ ပိတ္ဆို႔ျခင္းဟာ လက္နက္ ေကာင္းေကာင္းမြန္ မရိွတဲ့ မြတ္စလင္ အုပ္စုမ်ား အတြက္ အေတာ္ႀကီး ဒုကၡေရာက္ေစ ခဲ့ ပါတယ္။ ခရစ္ယန္ေတြရဲ့ တုိက္ခုိက္မႈကို ျပန္လည္ကာကြယ္ဖို႔ မြတ္စလင္ေတြ အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ အခက္အခဲ ေတြ႔ခဲ့ရ ပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေနနဲ႔ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္မ်ားကို လူသားခ်င္း စာနာတဲ့ အတြက္ စားေရရိကၡာမ်ား ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါတယ္။ အဲတာက ၁၉၉၂ ဇူလုိင္လထဲမွာ စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အႀကီးဆံုး ျပႆနာ ကို ကုလေရာ၊ အေမရိကန္ေရာ၊ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြပါ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း မရိွပါဖူး။ ဒါကဘာလဲ ဆိုေတာ့ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္ ေတြက ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ေတြကို သတ္ျဖတ္ေနျခင္းအား ကာကြယ္တားဆီးေပးျခင္း မရိွခဲ့တာပါဘဲ။

ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ ဒုကၡသည္ စခန္းလို႔သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေနရာမ်ဳိးမွာေတာင္ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ေတြ အသတ္ျဖတ္ ခံေနရျခင္းပါဘဲ။ တခ်ဳိ႔ေနရာေတြမွာ ဆိုရင္ ဒီလိုမ်ဳိးအထိျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဘာ့စနီးယာ မြတ္စလင္မ်ား အသက္ခ်မ္းသာခ်င္ ရင္ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္မ်ားကို သူတို႔ပုိင္ဆုိင္တဲ့ အိမ္ေျမယာ စတာေတြကုိ လက္မွတ္ ေရးထိုးၿပီး အပုိင္ေပးလုိက္ရျခင္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ေျပာရရင္ ဒုကၡသည္ေတြကို စားေရရိကၡာေပးရံုမက အသတ္အျဖတ္ မခံရေအာင္ ကူညီဖို႔ ႏုိင္ငံတကာမိသားစု ဟာ တာဝန္ ပ်က္ကြက္ ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၂ ေႏြကာလအတြင္းမွာ ကလင္တန္ဟာ သမၼတ မျဖစ္ေသးပါဘူး။ သမတျဖစ္ဖို႔ လအနည္းငယ္သာ လိုပါေတာ့တယ္။ သို႔ေသာ္ သမၼတေလာင္း တဦးအေနနဲ႔ မဲဆြယ္ေနတဲ့ ကာလျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္တံုးက ကလင္တန္က ဒီလိုဆိုပါတယ္။ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္ေတြ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ေတြ အေပၚမွာ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ ရပ္ဆုိင္းသြားဖို႔ အတြက္ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္တပ္ေတြကို ေလတပ္သံုးၿပီး ဗံုးၾကဲတုိက္ခုိက္ တားဆီးဖို႔ အဆိုျပဳခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ ေဘာ့စနီးယားမြတ္စလင္ေတြ အျပင္းအထန္ အတုိက္အခိုက္ခံရပါတယ္။ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္ လက္ေျဖာင့္တပ္သား အမ်ား အျပားဟာ မြတ္စလင္အရပ္သားေတြကို ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ဖို႔ ေနရာတုိင္းမွာ ရိွေနခဲ့ပါတယ္။

ရစ္ခ်တ္ဟိုးဘရုတ္ဟာ ကုလသမဂၢ တာဝန္ရိွ ပုဂၢိဳလ္တဦးကဲ့သို႔ ဟန္ေဆာင္ၿပီး ကုလမွတ္ပံုတင္ အတုကိုသံုးၿပီး ေဘာ့စနီးယား နယ္ထဲကို ဝင္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသည့္ေနာက္မွာေတာ့ အေမရိကန္၊ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ ေဘာ့စနီးယားမွာ ကုလၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးတပ္မ်ား တပ္စြဲဖို႔လိုေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားဆီသို႔ စားနပ္ရိကၡာမ်ား လံုလံုျခံဳျခံဳ မေရာက္ရိွႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနတာေတြကိုလည္း ျပန္လည္သံုးသပ္ ျပင္ဆင္ဖို႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ရစ္ခ်တ္ ဟိုးဘရုတ္ရဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ဘယ္သူကမွ အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးရလဒ္ ကေတာ့ အေမရိကန္ အစိုးရက သူ႔ကို ဂ်ာမဏီႏုိင္ငံဆုိင္ရာ သံအမတ္အျဖစ္ ခန္႔ထားၿပီး ေခ်ာင္ထိုး ထားလုိက္ပါတယ္။ "မင္းစကားမ်ားလြန္းတယ္၊ ဂ်ာမဏီ မွာသြားေန" ဆိုၿပီး လုပ္လုိက္တဲ့ သေဘာပါ။

တခ်ိန္တည္းမွာလည္း အေမရိကန္ေတြ ေလတပ္ကိုသံုးၿပီး ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္တပ္ေတြကို တုိက္ခုိက္မွာကို ဥေရာပ ႏုိင္ငံမ်ားက ကန္႔ကြက္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေျမျပင္မွာ သူ႔တို႔တပ္အခ်ဳိ႔ ရိွေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြ စတင္ခဲ့ တဲ့ ကာလကေန ေနာက္ထပ္ (၁၅) လအတြင္းမွာ (ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားႏွင့္ ကုလတို႔ ဘာလုပ္ရမလဲ ဆိုတာေတြ ျငင္းခံု ေနစဥ္ ကာလ အတြင္း) ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ ကေလး၊ လူႀကီး၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အေျမာက္အမ်ား သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရ ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး မႏုိင္ရင္ကာရိွေတာ့မွ အေမရိကန္ အစိုးရဟာ ဂ်ာမဏီမွာ ပို႔ထားတဲ့ ရစ္ခ်တ္ဟိုးဘရုတ္ကို ျပန္ေခၚၿပီး ေဘာ့စနီးယားကိစၥ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ တာဝန္ေပးခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ ေလတပ္မ်ားက ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္တပ္ေတြကို ေလေၾကာင္း ကေန တုိက္ခုိက္ခဲ့ေပမဲ့ အရာမေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ေတြကို သတ္ျဖတ္ခံေနရတာကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မတား ဆီးႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ တခုေျပာရရင္ ကုလတပ္မ်ား ေရာက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း သူတို႔ ရိွေနရဲ့သားနဲ႔ ကာရာ ဟိုဘတ္ခ်္ ဆိုတဲ့ ၿမိဳ႔ငယ္ေလး တခုတည္းမွာတင္ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္တပ္မ်ားက သတ္ျဖတ္လို႔ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ လူေပါင္း ရွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးေတာ့ ေလတပ္တခုထဲနဲ႔ ဗံုးၾကဲတာလည္း အရာမထင္တာေၾကာင့္ ေျမျပင္တပ္မ်ားနဲ႔ပါ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္ ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ဆာရာေယဗိုကို ဝင္ေရာက္သိမ္းပုိက္ဖို႔ သမတ ကလင္တန္က အမိန္႔ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲသလို အမိန္႔ေပးခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေဘာ့စနီးယားမွာ မြတ္စလင္ အရပ္သူအရပ္သားေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ အသတ္ခံေနရတာ သံုးႏွစ္ေျမာက္ ကာလ အထိ ေရာက္ရိွေနပါၿပီ။ ရက္ရက္စက္စက္ လူေတြကို ေျပာင္က်က် မ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္ေနတဲ့ အုပ္စုကို ႏိွမ္နင္းဖို႔ သံုးႏွစ္ေတာင္ ေစာင့္ခဲ့ရပါတယ္။

အခုအေမရိကန္ သမတအသစ္ အိုဘားမားလည္း ျမန္မာ့အေရးကို ဘယ္ေလာက္ လုပ္ႏုိင္မလဲ။ ဥေရာပ ႏုိင္ငံေတြေကာ ဘယ္ ေလာက္ လုပ္ႏုိင္မလဲ။ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ေဘာ့စနီးယား ခရစ္ယန္တပ္ေတြလို ေျပာင္က်က် အစုလုိက္ အျပံဳလုိက္ သတ္ ျဖတ္ေနတာမ်ဳိး မရိွေပမဲ့ တရိရိနဲ႔ သတ္ေနတာ ႏွစ္ေပါင္း မနည္းေတာ့ပါ။ သက္ဆုိင္သူမ်ား အားလံုး ဒီလိုသမုိင္းေတြ ျဖစ္စဥ္ ေတြကို သေဘာေပါက္ဖို႔ေတာ့ အထူးလိုပါတယ္။ အေမရိကန္ေတြဟာ သူတို႔ ေပၚလစီကို ေျပာင္းလဲခ်င္ရင္ ဘာကိုမွ သိပ္စဥ္း စားေနတာ မဟုတ္သလို တခုတခု လုပ္ဖို႔ဆိုရင္လည္း ဖင့္ေႏွးတတ္တဲ့ သေဘာရိွတာကို သိဖို႔လိုပါတယ္။ ထပ္ ေျပာရရင္ေတာ့ ဥစၥာရင္လို ဥစၥာရင္ခဲ ဆိုတာကို ႏွလုံးပုိက္ဖို႔လိုပါတယ္။ တကယ္တန္းက်ေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဳိးအျမတ္နဲ႔ စီးပြားေရး အက်ဳိး အျမတ္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးရဲ့ အေပၚမွာ အျမဲတမ္း ရိွေနတတ္ေၾကာင္း သတိမလစ္ဟင္းဖို႔ တင္ျပပါတယ္။

ေဇာ္မင္း (လူ႔ေဘာင္သစ္)
၂၉ ရက္ မတ္လ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္)